تشريح ساز و كار معاملات «قراردادهاى آتى سهام»
على عباس كريمى مدير تحقيق و توسعه شركت بورس اوراق بهادار تهران اظهار داشت: با توجه به فراهم بودن بسترهاى قانونى بكارگيرى ابزارهاى مالى جديد در بند ۱۳ ماده ۷ قانون بازار اوراق بهادار، راه اندازى بازار آتى در دستوركار كميته تدوين مقررات سازمان بورس قرار گرفت.به گزارش سنا، وى گفت: درهمين راستا، شركت بورس دستورالعمل پذيرش، معاملات و بازار جبرانى قرارداد آتى را تدوين و به سازمان بورس و اوراق بهادار ارسال كرد كه هم اكنون اين دستورالعمل ها در كميته تدوين مقررات اين سازمان در حال بررسى است.كريمى افزود: سهم پايه قراردادهاى آتى بر اساس دستورالعمل پيشنهادى پذيرش و معيارهايى نظير نقدشوندگى، سهام شناور آزاد، اندازه شركت و مشخصات قراردادها توسط هيأت پذيرش انتخاب مى شود.وى درخصوص نحوه معاملات در قراردادهاى آتى گفت: مشترى براى ورود به اين معاملات، بايد مراحل ارائه مدارك احراز هويت، تكميل فرم درخواست كد، امضاى بيانيه ريسك و عقد قرارداد - مشترى-كارگزار را طى كند. مدير تحقيق و توسعه شركت بورس خاطر نشان كرد: از آنجا كه كارگزار، مسئوليت تسويه روزانه قراردادها و عمل به اخطاريه هاى افزايش وجه تضمين را در قبال اتاق پاياپاى بر عهده دارد، در قرارداد مشترى-كارگزار، حقوق و تعهدات طرفين مشخص مى شود كه مفاد آن توسط بورس تعيين مى شود.وى ادامه داد: كارگزار نيز موظف است پيش از دريافت سفارش مشترى، وجه تضمين اوليه را به حساب مشترى نزد خود منظور كند. كارگزار مى تواند مبلغى بيش از وجه تضمين اوليه كه سقف آن در مشخصات قرارداد ذكر مى شود، از مشترى دريافت كند.كريمى تصريح كرد: انواع سفارش و اعتبار آن به شرح دستورالعمل معاملات اوراق بهادار است كه بر اساس ملاحظات فنى، توسط هيأت مديره بورس تعيين مى شود.وى گفت: كارگزار بايد براى انجام معاملات آتى، حساب ويژه اى تحت عنوان حساب عملياتى كارگزار نزد بانك عامل افتتاح كند. كارگزار در زمان افتتاح حساب اجازه برداشت از حساب، انسداد آن و ساير امور لازم براى انجام عمليات به روزرسانى حساب ها را مطابق مقررات اين دستورالعمل به اتاق پاياپاى مى دهد.مدير تحقيق و توسعه شركت بورس با بيان اينكه قيمت تسويه روزانه طى ۵ مرحله محاسبه مى شود، افزود: در هر روز معاملاتى پس از اعلام قيمت تسويه روزانه، اتاق پاياپاى، گزارش معاملات كارگزاران به تفكيك مشتريان را به منظور عمل به الزامات وجه تضمين به اطلاع كارگزار مى رساند كه كارگزار موظف است درمهلت تعيين شده، نسبت به به روزرسانى حساب خود اقدام كند.وى اضافه كرد: نقل و انتقالات وجوه به منظور پاياپاى حساب عملياتى كارگزار نيز توسط بانك عامل انجام مى شود.كريمى گفت: كارگزار مى تواند موقعيت تعهدى باز مشتريان خود را كه به تعهدات خود بر اساس قرارداد مشترى-كارگزار عمل نكرده اند، پس از اعلان به ناظر بازار آتى ببندد.مدير تحقيق و توسعه شركت بورس اظهار داشت: اگر كارگزار نتواند در جلسه معاملات نسبت به بستن موقعيت هاى آن دسته از مشتريان خود كه به تعهدات خود عمل نكرد ه اند، اقدام كند، مى تواند از بورس تقاضاى تشكيل بازار جبرانى كند.وى افزود: بر خلاف تسويه روزانه كه در سطح كارگزار انجام مى شود، تحويل و تسويه نهايى در سطح مشترى است.مدير تحقيق و توسعه شركت بورس گفت: قرارداد پس از آخرين روزمعاملاتى، وارد دوره تحويل مى شود وطرفين قرارداد نسبت به طى فرايند تحويل اقدام مى كنند. دارندگان موقعيت تعهدى فروش و خريد در پايان آخرين روز معاملاتى، حداكثر تا ساعت ۱۲ اولين روز دوره تحويل بايد وكالت انتقال سهم پايه و ارزش بازار قرارداد را توسط كارگزار مربوطه به اتاق پاياپاى ارائه كنند.وى ادامه داد: اتاق پاياپاى در دومين روز دوره تحويل، فرآيند تسويه فيزيكى را بين خريدارى كه ارزش بازار قرارداد را پرداخت و فروشنده اى كه وكالت انتقال سهم پايه را ارائه كرده است، بر اساس اولويت زمانى انجام مى دهد.كريمى تصريح كرد: به منظور مديريت اقدامات شركتى ناشر سهم پايه نيز مواردى كه شركت افزايش سرمايه مى دهد يا سود تقسيم مى كند، تعديلاتى در اندازه قرارداد و آخرين قيمت تسويه روزانه اعمال مى شود تا اقدام شركت ناشر، اثرى بر سود و زيان معامله گران نداشته باشد.