در پی رکود معاملات بورس و اجرای طرح تحول اقتصادی
11 دلیل برای ضرورت انتقال سفته بازان به بازار اوراق بهادار
حضور سفته بازان در هربازاری جبهه مقدم تقاضا را در آن بازار شکل می دهد و درصورت ادامه کمبود کالا و عدم عرضه ،هجوم سفته بازان نسل دوم و سوم و درنهایت طوفان نقدینگی راموجب می شود به طوریکه پس از هجوم طوفان نقدینگی و معاملات مکرر سفته بازی قیمت ها چنان اوج می گیرند که هیچ نهاد و سازمان و دولتی قادر به کنترل آن نخواهد بود .
در پی کاهش مشهود شاخص بورس در هفته های اخیر و رکود چشمگیر در معاملات اوراق بهادار این بار قصد داریم بر خلاف اسلاف از مزایای سفته بازی در بورس بگوییم شاید دیدگاه مردم و مسئولان در این زمینه کمی تغییر یابد این موارد استنباط های کارشناسان از فعالیت سفته بازان است که به تحریر در آورده است .
. علت اصلی شکل گیری سفته بازی درهربازاری ناشی از خلا موجود در عرضه و تقاضا درآن بازاراست،برای مثال چنانچه شاهد کمبود محصول سیب زمینی به علت خشکسالی و یا آفت زدگی باشیم سفته بازان با شم قوی اقتصادی خود سریعا به خرید سیب زمینی درقیمت های پایین پرداخته و با نمایان شدن کمبود عرضه و افزایش انگیزه تولید کنندگان به افزایش قیمت و اجبار مصرف کنندگان به پذیرش آن، محصولات خود را با قیمت بالاتر به فروش رسانده و درکوتاه مدت سودی نصیب خود می کنند.
تفاوت اصلی سفته بازان و سرمایه گذاران درمثال مذکور این است که سرمایه گذاران پس از سرمایه گذاری و کشت محصول و گذشتن دوره زمانی و به ثمر رسیدن محصول به بازدهی مطمئن خود می رسند درحالیکه سفته بازان با خریدو فروش مقطعی و قبول ریسک ، بازدهی مورد نظر خودرا بدست می آورند.
سفته بازان معمولا با شم اقتصادی خود از یک بازار به بازار دیگر حرکت کرده و خلا عرضه را با هدف بالا بردن قیمت دنبال می نمایند تا در این بین به عایدی دست یابند.
2. پدیده سفته بازی دربازارهای مختلف مسکن،ارز،طلا،فولاد،کالا ،اوراق بهادارو خدمات درمقاطع مختلف زمانی قابل مشاهده است برای مثال درسالهای 85 و 86 حضور سفته بازان در بازار مسکن و افزایش بی رویه قیمت املاک ومستغلات که بخشی از آن به خاطر خریدو فروش سفته بازانه بودهیچگاه از اذهان خارج نمی شود و یا درهفته های اخیر حضور سفته بازان در بازار ارز کاملا مشهود است به طوریکه با محدودیت های اعمال شده در حواله های ارزی وسکوت بانک مرکزی و عدم تزریق دلار به بازار برای یک دوره زمانی بسیار کوتاه مدت شاهد پیدا شدن سرو کله سفته بازان در این بازار بودیم به طوریکه نرخ ارز در یک دوره سه روزه به ناگاه تا 12500 ریا ل افزایش یافت .
3. نمونه دیگری از سفته بازی را درماه گذشته در بازار بورس فلزات نظاره گر بودیم به طوریکه سفته بازان به محض اطلاع از محدودیت های اعمال شده برای خطوط اعتباری و کمبود توان واردکنندگان برای خرید نقدی و درک خلا عرضه در بازار فولاد به ناگاه وارد بازار گردیده و به خرید در قیمت های پایین و فروش در قیمت های بالا مشغول گردیدند.
4. حضور سفته بازان در هربازاری جبهه مقدم تقاضا را در آن بازار شکل می دهد و درصورت ادامه کمبود کالا و عدم عرضه ،هجوم سفته بازان نسل دوم و سوم و درنهایت طوفان نقدینگی راموجب می شود به طوریکه پس از هجوم طوفان نقدینگی و معاملات مکرر سفته بازی قیمت ها چنان اوج می گیرند که هیچ نهاد و سازمان و دولتی قادر به کنترل آن نخواهد بود .
5. ذکر این نکته از اهمیت بالایی برخوردار است که این حضور سفته بازان در بازار نیست که علت اصلی افزایش قیمت ها در بازار است بلکه در بدو امر مشکلات ایجاد شده در ساختار عرضه و تقاضا است که باعث روی آوردن سفته بازان گردیده و سپس سفته بازان به عنوان جبهه مقدم تقاضا باعث تقویت و محرک آن می گردند و در ادبیات اقتصادی در حقیقت این سفته بازان هستند که در وهله اول تعادل های جدید را در ساختار عرضه وتقاضا و قیمت راباعث می شوند.
6. پدیده سفته بازی ،پدیده ای حذف شدنی نیست چرا که یک پدیده انسانی بوده و انسانهای زیرک و جستجوگر با پی گیری رویدادهای مختلف در عرصه های سیاسی،اقتصادی و اجتماعی به دنبال دستیابی به منافع کوتاه مدت و استفاده بهینه از منابع خود در خریدو فروش دارایی ها جهت افزایش ثروت خود هستند و درهربازاری در هرنقطه ای از دنیا شکل می گیرد.
7. ورای هرگونه ارزشگذاری اقتصادی از اینکه آیا قیمت ارز ، زمین ، طلا ، فولاد، آلومینیوم، لوازم خانگی و .... از قیمت های واقعی خود پیروی می کنند و قیمت هایشان بالا و یا پایین است به نظر می رسد در شرایط موجود اقتصادی و با توجه به آغاز طرح هدفمند نمودن یارانه ها از یک طرف واعمال برخی محدودیت های بانکی به واسطه تحریم های اقتصادی و انتظار افزایش نرخ ارز از طرف دیگر انتظارات تورمی در بین آحاد جامعه افزایش یافته است به طوریکه برای حفظ ارزش پول خود به دنبال پناهگاهی از دارائی های فیزیکی وغیرفیزیکی میگردند.
8. روی آوردن سفته بازان به هریک از بازارهای ارز،طلا،زمین و .... در ماههای اخیر به علت تغییرات در ساختار اقتصاد و ساختار عرضه وتقاضا مشهود است اما برای اینکه اقتصاد از تبعات افزایش سطح عمومی قیمت ها در بازارهای مختلف آسیب نبیند و یا کمتر آسیب ببیند بهترین راهکار سوق دادن کلیه سفته بازان( به عنوان فرماندهان جبهه مقدم خرید وفروش) به بازار اوراق بهادار است به طوریکه با رونق بازار اوراق بهادار توسط آنان شاهد هجوم نقدینگی و پس اندازهای مردمی به بازار اوراق بهادار خواهیم بود تا بدین طریق هم سفته بازان به امر سفته بازی خود بپردازند و هم مردم با خرید اوراق بهادار و دستیابی به منافع کوتاه مدت و میان مدت درحفظ ارزش پول خود در برابر تورم موفق باشند.
9. ممکن است این سوال پیش بیاید که درادبیات اقتصاد همواره با افزایش سطح عمومی قیمت ها دارائی های مالی کاهش قیمت داده و نسبت قیمت به سود باید کاهش یابد اما در جواب به این سوال باید گفت که درصورت ورودسفته بازان بازارهای مختلف وبه تبع آن نقدینگی ناشی از پس اندازهای مردمی به این بازار و همچنین تضعیف بازارهای دیگر هم شاهد کنترل سطح عمومی قیمت ها خواهیم بود و هم رونق بازار اوراق بهادار .
10. همانطور که در ماههای گذشته شاهد بودیم دولت محدودیت هایی را در بازارهای مسکن،ارز و فولاد و کالا ایجاد نموده است به طوریکه با عدم تخصیص وام خرید مسکن در بازار مسکن ، با تخصیص ارز به مصرف کنندگان واقعی ، با تخصیص فولاد به مصرف کنندگان واقعی و ذخیره سازی کالا در بازارکالاها تا حدی توانسته از اوج گیری قیمت ها جلوگیری نماید .
گرچه شکل گیری بازار سیاه به ویژه در بازارهای ارز و فولاد را نباید به صورت کمرنگ نادیده گرفت به طوریکه درصورت تقویت مجدد سفته بازان و هجوم نقدینگی به هریک از این بازارها بازارسیاه نیز گسترش می یابد.
11. ورود نقدینگی و سفته بازان به بازار اوراق بهادار نیز درصورتیکه بدون دوراندیشی های لازم صورت گیرد قطعا با تبعات سنگینی همراه است از اینرو لازم است تادرکنار تبلیغات گسترده و حمایت های بی دریغ دولت از بازار اوراق بهاداربسترهای لازم سرمایه گذاری نظیرگسترش صندوقهای سرمایه گذاری مشاع و ورود شرکت های بزرگ به بورس با سرعت بیشتری انجام گیرد، چرا که درکنار شرایط خوب قیمت های جهانی و گسترش روزافزون ابزارهای مالی در بازارسرمایه و حمایت های دولت از بازاراوراق بهادار می توان بستر مناسبی را برای اجرای سیاست های دولت در اجرای اصل 44 قانون اساسی و جذب نقدینگی سرگردان در جامعه و همچنین کنترل بخشی از تورم را شاهد بود.
این امر درکنار حمایتهای قانونی دولت از بخش صنعت در حوزه طرح تحول اقتصادی اشتغال را نیز می تواند در سطح قابل قبولی حفظ کند.