افزايش سرمايه از طريق صرف سهام

[sahamdar]

0

(منبع : دنياي اقتصاد)
در اين روش به جاي انتشارسهام عادي با ارزش اسمي، پذيره نويسي سهام جديد ناشي از افزايش سرمايه به قيمت بازار انجام مي‌گيرد. منظور از صرف سهام، اضافه ارزش سهام ما به التفاوت ارزش بازاري واسمي سهام مي‌باشد.

شركت ها درخصوص صرف سهام با سه گزينه زيرمواجه هستند:

- انتقال اضافه ارزش سهام- صرف سهام - به اندوخته هاي شركت

- تقسيم نقدي اضافه ارزش سهام به سهامداران قبلي

- دادن سهام جديد- جايزه - به سهامداران قبلي

بنگاه‌ها وواحدهاي اقتصادي در روش افزايش سرمايه از طريق صرف سهام از دوراهكار زير مي‌توانند استفاده كنند:

- فروش سهام جديد با حفظ حق تقدم خريد سهامداران قبلي

- فروش سهام جديد و سلب حق تقدم خريد ازسهامداران قبلي

سازو كار تشكيل سرمايه و انجام سرمايه‌گذاري هاي جديد درروش افزايش سرمايه ازطريق آورده نقدي و صرف سهام به‌طور مستقيم بوده و منابع پس اندازي جديد وارد بورس مي‌شود، درحالي‌كه در دو روش ديگرسازوكار تشكيل سرمايه غيرمستقيم بوده وپروژه‌هاي سرمايه‌گذاري جديد ازمنابع مالي داخل بازار بورس تأمين مالي مي‌گردد.

شركت‌هاي پذيرفته شده دربازاربورس، ممكن است تركيبي ازروش‌هاي فوق را در چارچوب راهبرد تركيب منابع تأمين سرمايه، براي افزايش سرمايه و انجام سرمايه‌گذاري‌هاي جديد مورد استفاده قرار دهند. مديريت مالي واحد اقتصادي در راستاي تصميم گيري درارتباط باساختار سرمايه، بايستي تركيبي از منابع فوق را درجهت حداقل نمودن هزينه تأمين مالي يك طرح يا پروژه به‌كار برد، چرا كه هزينه سرمايه ارتباط تنگاتنگي با ساختار سرمايه شركت دارد.

تأكيد بورس اوراق بهادار به عنوان بازار اوليه و حمايت ازآن، ايجاد شرايط مناسب براي تسهيل افزايش سرمايه شركت هاي بورسي و اعطاي مجوز افزايش سرمايه از روش صرف سهام، از اهميت خاصي از ارتقاي جايگاه بورس دراقتصاد ملي و موفقيت‌ برنامه‌هاي راهبردي توسعه بازار سرمايه برخوردار است.

[Reza]

0

منبع: وبلاگ بازار سرمايه ايران http://salzadzin.persianblog.com

روشهاي افزايش سرمايه
بطور كلي روشهاي افزايش سرمايه عبارتند از :
1- انتشار سهام عادي از محل آورده سهامدارن و يا مطالبات آنها
2- انتقال از سود انباشته به سرمايه ( سود سهمي يا سهام جايزه )
3- انتقالي از اندوخته ها به سرمايه

اصطلاح افزايش سرمايه به روش صرف سهام به عنوان يك روش جداگانه مطرح نمي شود بلكه در روش اول گنجانده مي شود .

اصطلاح صرف سهام Premium معرف مبلغي است كه اضافه بر ارزش اسمي براي هر سهم پرداخت مي شود چه در پذيره نويسي اوليه سهام و چه در بازار بورس .

در اين مقاله فقط روش اول افزايش سرمايه كه در آن صرف سهام و حق تقدم سهام نيز موضوعيت مي يابد مورد بحث قرار خواهد گرفت.زمانيكه شركتي افزايش سرمايه مي دهد از هريك از سهامداران خود مي خواهد كه مبلغي را بازاي هر سهم جهت خريد سهام جديد به شركت بياورند . موضوع بر سر همين مبلغ است اين مبلغ مي تواند از ارزش اسمي هر سهم شروع شود و تا قيمت روز هر سهم برسد .در ايران معمولا از سهامداران مي خواهند كه بازاي هر سهم 100تومان ( ارزش اسمي ) به حساب شركت واريز كنند .اما اگر از سهامداران خواسته شود كه 120 تومان براي هر سهم واريز شود آن 20 توماني كه مازاد بر ارزش اسمي است بعنوان صرف سهام در قسمت حقوق صاحبان سهام در سمت چپ ترازنامه شركت نشان داده مي شود بر طبق قانون تجارت حساب صرف سهام نمي تواند بعنوان سود بين سهامداران توزيع شود.
همانطور كه گفتيم شركت مي تواند تا ارزش روز هر سهم از سهامداران پول دريافت كند در چند مثال زيرمساله را شرح مي دهيم ( در سه مثال زير فرض شده كه سهامداران فعلي حق استفاده از حق تقدم را براي خود محفوظ داشته اند )

مثال يك استفاده از صرف سهام: فرض كنيد ارزش روز شركت الف در بازار بورس تهران براي هر سهم 5000 ريال مي باشد. و اين شركت 100 درصد افزايش سرمايه مي دهد و بازاي هر سهم جديد 5000 ريال مطالبه مي كند سرمايه قديم شركت 10 ميليون ريال و ارزش اسمي هر سهم هم 1000ريال مي باشد حالا قيمت هر سهم و حق تقدم اين سهم بعد از افزايش سرمايه در بازار چقد مي شود؟
جواب : قيمت هر سهم 5000 ريال و قيمت هر حق تقدم 0 ريال ( بدون ارزش )تعيين مي شود.

روش حل مساله با استفاده از فرمول زير مي باشد :
صورت كسر : كل مبلغ ريالي آورده شده به شركت + ( قيمت هر سهم قبل از بسته شدن نماد * تعداد كل سهام قبل ازافزايش سرمايه )
مخرج كسر : تعداد كل سهام بعد از افزايش سرمايه
حاصل : حداقل قيمتي كه بايد بعد از افزايش سرمايه براي هر سهم باز شود.

قيمت بعد از افزايش سرمايه ۵۰۰۰=۲۰۰۰۰/۵۰۰۰۰۰۰۰+(۵۰۰۰*۱۰۰۰۰)

ارزش هر حق تقدم برابر است با: قيمت بعد از افزايش سرمايه منهاي مبلغي كه شركت براي هر سهم مطالبه مي كند .

قيمت هر حق تقدم ۰ = ۵۰۰۰ - ۵۰۰۰

حتما متوجه شديد كه قيمت بعد از افزايش سرمايه اصلا افت نكرد چون مبلغي كه شركت براي هر سهم مطالبه كرده دقيقا همان قيمت بازار است. در اين مساله همچنين شركت بابت هر سهم 4000ريال صرف سهام از سهامداران دريافت كرده است .

مثال دو استفاده از ارزش اسمي: همان مثال شركت الف را در نظر بگيريد با ستثناي اينكه شركت براي هر سهم جديد 1000 ريال ( يعني همان ارزش اسمي ) مطالبه مي كند در اين حالت قيمت هر سهم و حق تقدم هر سهم در بازار چقدر خواهد بود ؟
جواب : قيمت هر سهم 3000ريال و هر حق تقدم 2000 ريال تعيين مي شود

روش حل :
قيمت هر سهم بعد از افزايش سرمايه ۳۰۰۰ = ۲۰۰۰۰ / ۱۰۰۰۰۰۰۰ +(۵۰۰۰ * ۱۰۰۰۰ )

ارزش هر حق تقدم ۲۰۰۰ = ۱۰۰۰ - ۳۰۰۰

متوجه شديد كه قيمت هر سهم 2000 ريال افت كرد و هر حق تقدم 2000 ريال قيمت خورد كه باز هم مي شود همان 5000 ريال .

مثال سه استفاده از صرف سهام: باز هم مثال الف را در نظر بگيريد باستثناي اينكه شركت براي هر سهم 3000 ريال مطالبه مي كند حالا قيمت هر سهم و هر حق تقدم چقدر مي شود ؟
جواب : قيمت هر سهم 4000 ريال و هر حق تقدم 1000 ريال تعيين مي شود

روش حل :
قيمت هر سهم بعد از افزايش سرمايه ۴۰۰۰ = ۲۰۰۰۰ / ۳۰۰۰۰۰۰۰+(۵۰۰۰ * ۱۰۰۰۰ )

ارزش هر حق تقدم ۱۰۰۰ = ۳۰۰۰ - ۴۰۰۰

بطور كلي استفاده از صرف سهام در افزايش سرمايه باعث مي شود كه قيمت هر سهم بعد از باز شدن نماد كمتر از روش ارزش اسمي منفي شود . اما بطور كلي هيچ تاثيري براي هر سهامدار ندارد كه شركت از كدام روش استفاده كند چون بسته به روش مورد استفاده قيمت هر سهم نيز در بازار سهام تعديل مي شود .

آنچه كه در بالا گفته شد مربوط مي شود به افزايش سرمايه با استفاده از ارزش اسمي و صرف سهام اما در مورد صرف سهام اين نكته باقي ماند كه اگر سهامداران حق استفاده از حق تقدم را از خود سلب كند و سهام جديد را به سهامداران جديد بفروشند و از محل عوايد حاصل از صرف سهام آن به خود سهام اضافه بدهند آن وقت قيمت در بازار چه مي شود ؟
اين مساله كه گفته شد دقيقا مربوط مي شود به بانك پارسيان كه اوايل اين هفته سهام آن به سهامدران جديد فروخته شد براي راحتي كار هم همان اطلاعات بانك پارسيان را مثال مي زنيم :

سرمايه قبل از افزايش سرمايه : 341 ميليارد ريال
سرمايه بعد از افزايش سرمايه : 2000 ميليارد ريال
ارزش روز هر سهم كه توسط شركت تعيين شده است : 5000 ريال
ارزش اسمي هر سهم : 1000 ريال
مبلغي كه شركت از سهامداران جديد بازاي هرسهم مطالبه مي كند : 5000 ريال ( دقيقا به اندازه ارزش روز هرسهم )
سهامداران فعلي حق استفاده از حق تقدم را از خود سلب كرده اند .
قيمت هر سهم و قيمت هر حق تقدم بعد از افزايش سرمايه چقدر مي باشد ؟

جواب :
با يك محاسبه ساده مي توان فهميد كه بايستي 1659 ميليون ريال به سرمايه قبلي اضافه شود تا سرمايه جديد بدست آيد يعني :

2000 – 341 = 1659 ميليارد ريال
1659ميلياردريال /ريال 5000 = 331800000 تعداد سهم بايد فروخته شود
يعني با فروش 000/800/331 سهم به قيمت هر سهم 5000 ريال به سهامداران جديد مبلغ 1659 ميليارد ريال تامين مي شود و سرمايه به مبلغ 2000 ميليارد ريال مي رسد . از طرفي ديكر 000/200/327/1 سهم ديگر نيز مازاد مي آيد كه بايستي بين سهامدان قبلي به نسبت سهام تقيسم شود

كل تعداد سهام بعد از افزايش سرمايه ۰۰۰/۰۰۰/۲۰۰۰ =۰۰۰/۸۰۰/۳۳۱+۰۰۰/۲۰۰/۳۲۷/۱

حالا قيمت هر سهم بعد از افزايش سرمايه با استفاده از همان فرمول قبلي تعيين مي شود :

ريال ۱۶۸۲ = ۰۰۰/۰۰۰/۲۰۰۰ تقسيم بر ۰۰۰/۰۰۰/۰۰۰/۱۶۵۹ +(۵۰۰۰* ۰۰۰/۰۰۰/۳۴۱ )

منفي ارزش هر حق تقدم (۳۳۱۸) = ۵۰۰۰ - ۱۶۸۲

ملاحظه مي كنيد كه قيمت بازار هر سهم بعد از افزايش سرمايه 1682 ريال تعيين مي شود . و كساني كه اين سهم را خريده اند بازاي هر سهم 3318 ريال گرانتر پول به سهامداران قبلي پرداخت كرده اند .

قيمت 1682 ريال دقيقا قيمتي است كه اگر بانك پارسيان در بورس اقدام به همين روش افزايش سرمايه مي كرد قيمت مي خورد و رشد قيمت بعد از آن بستگي به بانك دارد كه در كدام رشته فعاليت كند تا EPS سهم دوباره رشد كند . اينكه آيا قيمت به همان 500 تومان مي رسد يا خير بستگي به عملكرد مديران بانك دارد كه بتوانند از وجوه حاصله چطور استفاده كنند . بهر حال خريداران اخير اين سهم وارد ريسك بزرگي شدند كه به عملكرد مديران بانك وابسته است .

شايد اين سوال پيش آيد كه آيا سهامداراني كه اين سهم را در قيمت 5000 ريال خريده اند ضرر كرده اند؟ جواب مشخص است بله در حال حاضر كاملا ضرر كرده اند و سهام را به نفع سهامداران قبلي گرانتر خريده اند . روش مزبور كاملا به نفع سهامداران قبلي عمل كرده است و سهامداران جديد به دليل نبود بازار شفاف ( خارج از بورس ) و عدم محاسبه ريسك سرمايه گذاري اقدام به خريد كرده اند .

متاسفانه در بورس شايعه اي وجود دارد كه قيمت اين سهم را در حد 1000 تومان بعد از افزايش سرمايه همانند بانك هاي كارآفرين و اقتصاد نوين تعيين مي كنند اما همه چيز آنقدر واضح است كه خط بطلان به شايعه مزبور كشيده مي شود . كافيست فقط به تعداد سهام اين سه بانك نگاه كنيد متوجه غلط بودن شايعه مزبور مي شويد :

تعداد سرمايه بانك كارآفرين 000/000/200 سهم قيمت هر سهم 11500 ريال
تعداد سرمايه بانك اقتصاد نوين 000/000/250 سهم قيمت هر سهم 9250 ريال
تعداد سرمايه بانك پارسيان 000/000/000/2 سهم قيمت هر سهم 1682 ريال

حالا با توجه به اينكه تعداد سهام پارسيان ده برابر بزرگتر از كار آفرين مي باشد قيمت 168 تومان كاملا منطقي به نظر مي رسد.

[Reza]

0

منافع صرف سهام

داوود طائى:صرف سهام تفاوت قيمت اسمى و قيمت فروش يك سهم توسط شركت است. هنگامى كه پذيره نويسى افزايش سرمايه بر اساس قيمت بازار سهم انجام مى شود اصطلاحاً گفته مى شود افزايش سرمايه از طريق صرف سهام انجام شده است. در اين صورت اين اضافه ارزش حاصل شده (مازاد قيمت بازار به قيمت اسمى) در ترازنامه ذيل حسابى تحت عنوان صرف سهام نشان مى دهد. بنابر اين صرف سهام از محل افزايش سرمايه و انتشار سهام جديد به قيمتى بيش از قيمت اسمى حاصل مى شود و از ديدگاه شركت، جزء منابع تامين مالى محسوب مى شود.

در ماده ۱۶۰ قانون تجارت آمده است : شركت مى تواند سهام جديد را برابر مبلغ اسمى بفروشد يا اينكه مبلغى علاوه بر مبلغ اسمى سهم به عنوان اضافه ارزش سهم از خريدار دريافت كند. شركت مى تواند عوايد حاصل از اضافه ارزش سهام فروخته شده را به اندوخته منتقل سازد يا نقداً بين صاحبان سهام سابق تقسيم كند يا در ازاى آن سهام جديد به صاحبان سهام سابق بدهد.

افزايش سرمايه با صرف سهام مى تواند با صدور حق تقدم خريد سهام يا سلب حق تقدم از سهامدار موجود و عرضه عمومى سهم همراه باشد . معمولاً براى ايجاد جذابيت در پذيره نويسى، قيمت پذيره نويسى تا حدى كمتر از قيمت بازار يا همراه با تخفيف نسبت به قيمت بازار تعيين مى شود. اما به هرحال به منظور تحقق كامل برنامه افزايش سرمايه با صرف ، شركت بايستى براى باقيمانده احتمالى سهام پذيره نويسى نشده شخص يا اشخاص حقيقى يا حقوقى را كه قبلاً متعهد شده اند، معرفى كند. پذيره نويسى سهام جديد در خارج از بورس انجام مى شود و به آن كارمزد تعلق نمى گيرد.

• مصارف صرف سهام

مطابق ماده ۱۶۰ قانون تجارت كه به آن اشاره شد، مصارف صرف سهام توسط شركت ها به شرح زير است:

۱- تقسيم نقدى صرف سهام بين سهامداران قبلى: در اين ارتباط لازم است شركت به اطلاع صاحبان سهام برساند كه سود نقدى توزيع شده از محل صرف سهام يا بازده سرمايه است نه از محل فعاليت عملياتى و بازرگانى شركت و با توزيع نقدى صرف سهام ميان سهامداران قبلى چيزى جز افزايش سرمايه به قيمت اسمى نصيب شركت نخواهد شد.

۲- توزيع سهام جديد ميان سهامداران جديد به ازاى صرف سهام : در اين مورد برابر حساب صرف سهام، سهام جديد به قيمت اسمى منتشر و به سهامداران قبلى داده مى شود. به نظر مى رسد پس از توزيع سهام جديد، نتيجه اين نوع افزايش سرمايه براى شركت برابر با افزايش سرمايه به قيمت اسمى است.

۳- انتقال صرف سهام به اندوخته شركت : در اين مورد صرف سهام همانند ساير حساب هاى اندوخته شركت ، ذيل حقوق صاحبان سهام قرار مى گيرد و متعلق به كليه سهامداران اعم از قبلى و جديد مى شود. اين نوع مصرف صرف سهام مورد نظر و توجه شركت ها و سازمان بورس است كه با تامين مالى صرف سهام پشتوانه و بنيه مالى شركت براى انجام طرح ها و پروژه ها و سرمايه گذارى قوى مى شود.

در گذشته در بازارهاى توسعه يافته مالى شركت ها براى تامين مالى بلندمدت مورد نياز براى اجراى طرح ها و پروژه هاى خود اقدام به افزايش سرمايه و انتشار سهام به قيمت اسمى مى كردند كه از اين رهگذر تنها به ميزان قيمت اسمى هر سهم نصيب شركت مى گرديد و مازاد قيمت اسمى تا قيمت بازار نصيب سهامداران مى شد. از اين رو شركت ها براى تامين نياز هاى مالى خود مجبور به افزايش پى در پى سرمايه و انتشار سهام در حجم زياد بودند كه اين امر سبب كاهش EPS و رقيق شدن بيش از حد قيمت سهم در بازار مى شود. طى دو دهه گذشته اكثر شركت ها در بازارها به سمت افزايش سرمايه از طريق صرف سهام رفته اند تا تامين نيازهاى سرمايه اى خود را با كمترين افزايش تعداد سهام انجام دهند.

امروزه با توجه به مزيت ها و منافع افزايش سرمايه از طريق صرف سهام در بازار هاى توسعه يافته كمتر شركتى يافت مى شود كه افزايش سرمايه از طريق قيمت اسمى انجام دهد. در ايران هرچند در قانون اصلاحيه ماليات ها مصوب ۲۷/۱۱/۱۳۸۰ اندوخته صرف سهام را مشمول ماليات مقطوع نيم درصدى كرده است اما تمام شركت ها افزايش سرمايه را همچنان با قيمت اسمى انجام مى دهند.به نظر مى رسد اين اقدام به دليل عدم آگاهى و شناخت شركت ها از اين نوع افزايش سرمايه و بعضاً ملاحظات خاص سهامدار عمده اصلى شركت ها است كه بعداً بيشتر به آن مى پردازيم.

با توجه به اينكه سهامداران عمده اغلب شركت هاى حاضر در بورس اوراق بهادار تهران را اشخاص حقوقى شامل شركت هاى سرمايه گذارى، سازمان ها، نهادها و... تشكيل مى دهند معمولاً اشخاص حقوقى كمتر با افزايش سرمايه از محل آورده نقدى به طور مطلق را در دستور كار قرار مى دهند. مگر اينكه شركت سرمايه پذير فرصت هاى مطلوبى براى رشد دارا باشد يا نيازمند اصلاح ساختار مالى باشد. افزايش هاى سرمايه عمدتاً از محل مطالبات سهامداران نزد شركت كه همانا DPS است انجام مى شود. به هرحال تصميم گيرى در مورد افزايش سرمايه با صرف سهام و اجرايى شدن آن محصول تعادل منافع ذى نفعان صرف سهام است لذا شناخت آنها و انتظاراتشان بسيار مهم است.

• ذى نفعان صرف سهام

انجام افزايش سرمايه از طريق صرف سهام جداى از روش هاى اجرايى و حسابدارى آن نيازمند وجود شرايط مناسب بازار، تامين نظر و منافع سهامداران و ويژگى ها و جذابيت هاى شركت مربوط است به عبارت ديگر امكان پذيرشدن افزايش سرمايه با صرف سهام مستلزم تامين خواسته هاى ذى نفعان مربوط است كه عبارتند از :

۱- شركت : شركت ها علاقه مند هستند با كمترين سهام منتشره بيشترين تامين مالى بلندمدت بدون سررسيد را انجام دهند و با اينكار بدون افزايش ريسك سهام شركت، بر سودآورى و اعتبار شركت بيفزايند.

۲- سهامدار عمده اصلى : سهامدار اصلى شركت كه كنترل و مديريت شركت را در دست دارد بسيار علاقه مند است كنترل شركت را همچنان حفظ كند و درصد سهام مديريتى اش كاهش نيابد (به ويژه زمانى كه درصد سهام مديريتى آنها شكننده و در حداقل ممكن براى مديريت است) ضمناً با افزايش سرمايه از طريق صرف سهام در اغلب موارد مجبور به آورده نقدى به شركت نباشد.

۳- بازار سهام : سهام مورد نظر بايد در شرايط پذيره نويسى مورد اقبال بازار باشد. افزايش سرمايه با صرف سهام بايد فرصتى را پيش روى بازار بگذارد . دورنماى مثبتى از سودآورى بالقوه در آينده ، انتظارات مثبت از افزايش قيمت سهم و يا تخفيف مناسب در قيمت پذيره نويسى نسبت به قيمت بازار در بر داشته باشد.

۴- سهامداران جزء: سهامداران جزء همواره به دنبال بازدهى بيشتر هستند بنابراين در پى اين هستند كه از محل صرف سهام بازدهى سريعى نصيبشان شود و نگرانى خاصى در كاهش درصد مالكيتشان در شركت ندارند.

بنابراين تحقق افزايش سرمايه از طريق صرف سهام مستلزم پكيجى است كه منافع همه ذى نفعان را به طور نسبى تامين كند و شرايط برنده _ برنده براى تمامى ذى نفعان برقرار كند.

• ملاحظات ذى نفعان صرف سهام

۱- ملاحظات سهامدار اصلى : به نظر مى رسد مهم ترين مولفه افزايش سرمايه با صرف خواست سهامدار اصلى است. در آن دسته شركت هايى كه درصد سهام مديريتى شكننده و متزلزل است، سهامدار اصلى شركت يك نگرانى كلى در اين نوع افزايش سرمايه دارد و آن اينكه نگران از دست دادن كنترل شركت است. در صورتى كه سهامدار اصلى برنامه اى براى مشاركت در افزايش سرمايه نداشته باشد درصد سهام مديريتى اش كاهش مى يابد و احتمالاً كنترل شركت را از دست مى دهد. اما چنانچه اين نگرانى سهامدار اصلى منتفى باشد و يا درصد سهام مديريتى شركت به طور مطلق در اختيار سهامدار اصلى بوده، بر شركت تسلط داشته باشد هيچ گونه نگرانى در مورد افزايش سرمايه از ناحيه سهامدار اصلى وجود ندارد و حتى در صورت عدم مشاركت در افزايش سرمايه همچنان كنترل شركت را در اختيار خواهد داشت.

۲- بازار سهام: مسلماً هنگامى برنامه افزايش سرمايه با صرف با موفقيت انجام مى شود كه شرايط بازار ، آن رشته صنعت و شركت مربوط از ديدگاه سرمايه گذاران مثبت باشد يا به عبارت ديگر جو بازار داغ باشد. در يك بازار رو به پايين كه هر روز شاخص ها با افت مواجه هستند و دورنماى مثبتى در آن وجود ندارد يا چشم انداز خوبى براى سهم در بازار متصور نيست برنامه افزايش سرمايه با صرف كمتر با موفقيت قرين است . بنابراين شرط موفقيت در افزايش سرمايه با صرف، وجود جو مثبت در بازار و سهم مورد نظر است.

۳- شركت : به هر حال جذابيت ها و ويژگى هاى شركت، اقبال بازار و سرمايه گذاران را به آن سهم پديد مى آورد. و مهم ترين عامل جذابيت سهم پتانسيل رشد سودآورى و افزايش قيمت سهم در آينده است. شركت هايى كه داراى پتانسيل رشد فزاينده و مزيت رقابتى هستند بيشتر مورد توجه بازار قرار دارند. اما در كنار اين عوامل عامل نقدشوندگى سهم در بازار نيز از اهميت ويژه اى برخوردار است. نقدشوندگى بالا ، همواره سهم را در كانون توجه سرمايه گذاران قرار مى دهد.

البته بايد در نظر داشت نسبت قيمت بازار به قيمت اسمى نيز گوياى ظرفيت افزايش سرمايه با صرف است . هر قدر نسبت قيمت بازار به قيمت اسمى بزرگتر باشد شركت براى تامين نيازهاى مالى خود احتياج كمترى به افزايش تعداد سهام خود خواهد داشت. بنابراين نگرانى سهامدار اصلى شركت به مراتب كمتر و افزايش سرمايه با صرف امكان پذيرتر مى شود. هم اكنون بسيارى شركت ها در بورس هستند كه سهامدار اصلى آنها بالاتر از ۵۰ درصد سهام را داراست و از طرفى نسبت قيمت بازار به قيمت اسمى بخش قابل توجهى از سهام بورس تهران بالاتر از ۵ است ضمن اينكه با توجه به ويژگى هاى مثبت و جذابيت هاى سهام، مورد اقبال بازار نيز هستند. بنابراين شروط لازم و كافى را براى افزايش سرمايه با صرف براى بسيارى شركت ها مهياست.

• مزاياى افزايش سرمايه با صرف سهام

افزايش سرمايه با صرف چنانچه با هدف تامين مالى براى شركت و تقويت بنيه مالى آن و انتقال صرف سهام به اندوخته ها انجام شود مزيت هاى بسيارى به شرح زير در بر دارد:

۱- از ديدگاه بازار و سهامداران افزايش سرمايه با صرف از رقيق شدن قيمت سهم جلوگيرى مى كند و با وجود منابع قابل توجه صرف سهام در اختيار شركت، رشد سودآورى و EPS شركت مضاعف مى شود و اين خود غنى شدن قيمت سهم و افزايش قيمت هاى قابل توجهى را براى سهامداران و كاهش ريسك سهم در بازار را در پى خواهد داشت.

۲- يكى از مهم ترين مزيت هاى صرف سهام، به كار گيرى آن براى اصلاح ساختار مالى شركت ها است. به ويژه در شركت هاى دولتى خارج از بورس و شركت هاى داراى پروژه هاى سرمايه گذارى كه به دليل قلت سرمايه ثبت شده از يك سو نياز به اصلاح ساختار سرمايه دارند و از سوى ديگر نيازمند منابع مالى سنگين براى پيشبرد طرح هاى توسعه هستند اين نوع افزايش سرمايه بسيار توصيه مى شود.

۳- از ديدگاه شركت افزايش سرمايه با صرف، يك منبع تامين مالى با ثبات و بدون سررسيد معلوم تلقى مى شود. و شركت دغدغه تعهد باز پرداخت آن را ندارد.

۴- اندوخته صرف سهام ريسك ناشى از عدم توان بازپرداخت بدهى ها را كاهش مى دهد و اين سبب افزايش اعتبار شركت در بازار و صنعت مى شود.

۵- در نهايت پس از گذشت دوره اى شركت مى تواند با تصويب مجمع اندوخته صرف سهام را به حساب سرمايه منتقل كند و به ازاى آن سهام جديد ميان سهامداران توزيع كند.

• معايب افزايش سرمايه با صرف سهام

۱- چنانچه سهامدار اصلى برنامه اى براى مشاركت در افزايش سرمايه نداشته باشد و با منافع آن در تعارض باشد به طورى كه كنترل شركت را از دست بدهد ، افزايش سرمايه محقق نمى شود.

۲- در صورت توزيع نقدى فورى صرف سهام يا انتشار سهام جديد ميان سهامداران قبلى، اين روش افزايش سرمايه مشابه افزايش سرمايه به قيمت اسمى مى شود و با توجه به كاهش قيمت سهم پس از مجمع به ميزان ارزش حق تقدم كليه مزيت هاى مترتب بر آن خنثى مى شود.

۳- با توجه به لزوم تعهد اشخاص حقيقى يا حقوقى براى خريد سهام پذيره نويسى نشده، ممكن است در مواردى هيچ شخصى حاضر به اين كار نباشد.

• نتيجه گيرى:

بنابراين با توجه به نكات ذكر شده، افزايش سرمايه با صرف سهام زمانى امكان پذير است كه ميان منافع همه ذى نفعان تعادل برقرار شود و زمانى داراى فوايد قابل توجه اى براى ذى نفعان خواهد بود كه مبلغ حاصل از صرف سهام به اندوخته هاى شركت منتقل شود و شركت با سرمايه گذارى اين منابع در دسترس بر سودآورى شركت بيفزايد يا در صورت تصويب توزيع نقدى صرف سهام يا انتشار سهام جديد ما به ازاى آن، حداقل دو سال اندوخته صرف سهام در حساب يادشده نگه داشته شود تا شركت با استفاده از آن بتواند بر توان سودآورى بيفزايد.

شرق