اثر روزهاي هفته يا ماه‌ها در خريد و فروش سهام

[amirrh]

0

سلام رفقا. مطلب جالبي بود گفتم اينجا بيارم.
------------------------------
نقل از روزنامه سرمايه 26/7/85

[amirrh]

0

مارك تواين مي‌گفت: «اكتبر يكي از آن ماه‌هاي خطرناك براي سرمايه‌گذاري در سهام است. بقيهء ماه‌هاي خطرناك نيز عبارتند از ژوييه، ژانويه، سپتامبر، آوريل، نوامبر، مي، مارس، ژوئن، دسامبر، اوت و فوريه.» هرچند او كم و بيش درست مي‌گفت اما شواهدي داريم كه عملكرد سهام در ژانويه بهتر از ژوئن است و همچنين چهارشنبه بهتر از دوشنبه است. اما هيچ‌كس با توسل به اين الگوها پولدار نشده است.»

شاهين شايان آراني با اشاره به كتاب رابرت هاگن دربارهء اثر روزهاي هفته بر بازدهي بازار به خبرنگار «سرمايه» گفت: «هاگن معتقد است كه به دليل تعطيلي روزهاي شنبه و يكشنبه، دوشنبه معاملات بيش‌تري انجام مي‌شود; چرا كه در روز دوشنبه، اطلاعات جديدي وارد بازار مي‌شود. امكان بروز برخي اتفاقات در اين دو روز در شركت‌ها وجود دارد كه به دليل تعطيلي بازار، اين جريانات در اين دو روز در قيمت لحاظ نمي‌شود. بنابراين دوشنبه صبح، افرادي كه به رانت اطلاعاتي در روز گذشته دسترسي داشتند، به راحتي اقدام به خريد سهام مطلوب مي‌كنند. اين امر به آخر هفته هم تسري مي‌يابد و افراد معتقدند كه به دليل وجود دو روز خاموش در معاملات، زمان مناسبي براي فروش به دست آورده‌اند زيرا پس از دو روز و با توجه به اطلاعات اوايل هفته اقدام به خريد مجدد خواهند كرد.»

آراني در ادامه خاطرنشان كرد: «البته تريدرها به پديدهء ژانويه نيز معتقدند. بنابراين پديده، سرمايه‌گذاران به منظور شناسايي سود، در انتهاي سال اقدام به فروش سهام خود مي‌كنند.

زيرا به عنوان مثال سهام شركتي كه در ابتداي سال با قيمت 100 واحد خريداري شده باشد، در انتهاي سال به 170 تومان افزايش مي‌يابد. بنابراين ما شاهد مبلغ 70 تومان سود خواهيم بود. اما متاسفانه قادر نيستيم تا اين مبلغ را در دفاتر حسابداري خود ثبت كنيم. همين امر سبب مي‌شود تا شركت مذكور مجبور به فروش سهام خود و ثبت سود يا زيان ناشي از آن در دفاتر حسابداري خود شود. اما اين امكان وجود دارد كه سهام موجود اين شركت، سهام خوبي باشد. بنابراين اين شركت تنها به دليل اجبار در شناسايي سود خود در انتهاي سال، مجبور به فروش سهام خود است يعني انجام يك معاملهء كاذب. البته اين مشكل در خارج از ايران تا حدودي برطرف شده است و به منظور شناسايي سود خود، سهم را به قيمت ارزش بازارش ثبت مي‌كنند و تفاوت را به عنوان درآمد در نظر مي‌گيرند.

اين كارشناس بازار سرمايه دربارهء معاملات ماه دسامبر گفت: «11 دسامبر، انتهاي سال مالي شركت‌هاست و بايد پاداش عملكرد مديران پرداخت شود، بنابراين بايد سود اين شركت‌ها شناسايي شود. همچنين تعطيلات نيز به عنوان يك قاعدهء كلي بر بازدهي بازار موثر است. زيرا محدوديت زماني، هميشه سبب به وجود آمدن يك وقفه و خواب اطلاعات مي‌شود كه اين مساله رانت و فرصتي براي معامله براي استفاده‌كنندگان به وجود مي‌آورد.»

وي رفتن به سوي هفت، 24 را از راهكارهاي حل اين مشكل دانست و خاطرنشان كرد: «انجام معاملات به صورت الكترونيكي، ما را به سوي معاملات 24 ساعته در هفت روز هفته رهنمون مي‌كند. اين مساله سبب مي‌شود تا اخبار و اطلاعات شركت‌ها به صورت لحظه‌اي و آني بر روي قيمت تاثيرگذار باشد. و به اين ترتيب سبب مي‌شود كه رانت‌هاي اطلاعاتي از بين برود و عرضه و تقاضاي بي‌مورد در بازار به وجود نيايد. همچنين پخش سال مالي درطول سال نيز مي‌تواند اثر وقفهء سال مالي را تعديل كند.»

[amirrh]

0

هر سرمايه‌گذاري سعي دارد تا بازدهي خود را حداكثر و ريسكش را حداقل كند، به خبرنگار «سرمايه» گفت: «سرمايه‌گذاران در اولين گام به دنبال پاسخ اين پرسش هستند كه آيا مي‌توانند بازدهي خود را بدون افزايش ريسك بالا ببرند يا ريسك خود را بدون كاهش در بازدهي كم كنند. در اين رابطه رفتارشناسي بازار سرمايه و مطالعهء جنبه‌هاي رفتاري بازار نيز بسيار مهم است در اين ميان يكي از مباحث جالب و جذاب، «اثرات تقويمي» است كه ناهمساني رفتار و عملكرد بازار را در اوقات مختلف روز، هفته، ماه و سال معطوف مي‌كند.»

وي ادامه داد: «توزيع نامتقارن بازدهي در روزهاي مختلف هفته كه در تقابل با كارآيي بازار قرار مي‌گيرد، سال‌هاست كه در بازارهاي كشورهاي توسعه يافته مورد بررسي و تحقيق قرار گرفته است و چند سالي است كه در كشورهاي در حال توسعه نيز مورد توجه قرار گرفته است براي علت‌يابي اين پديده، روش‌هاي متعددي به كار گرفته شده است و بروز اين پديده به عوامل مختلفي نسبت داده شده است. بعضي از افراد آن را تصادفي و برخي ديگر ناشي از داده‌پردازي مي‌دانند. گروهي نيز آن را بعد از تعديل هزينهء معاملات و ريسك، غيرسودمند و كم اهميت جلوه مي‌دهند دلايل ديگري نيز نظير روند و دورهء تسويه، نيازهاي متفاوت نقدينگي در روزهاي مختلف هفته _و ... نيز عنوان شده است.

جالب اين‌جاست كه نتايج در كشورها و شرايط مختلف، آثار مختلفي را بر جاي مي‌گذارد و تنها چيزي كه به يقين مي‌توان گفت اين است كه اثر روزهاي مختلف هفته، دليل جامع و منحصربه فردي ندارد. بلكه مي‌تواند دلايل متعددي داشته باشد و علل بروزش نيز در كشورهاي مختلف متفاوت باشد.»

وي در ادامه در تعريف تئوري «اثر ژانويه» خاطر نشان كرد: «در اثر ژانويه )January effect( ، قيمت سهام گرايش دارد كه در روزهاي معاملاتي آخر سال يعني دسامبر كاهش يابد و در روزهاي معاملاتي ابتداي سال، يعني هفته‌هاي اول ژانويه بالا رود. يكي از دلايل احتمالي اين امر، فروش سهام در دسامبر و خريد مجدد آن در ژانويه به منظور كاهش ماليات بر سود سرمايه‌اي است. يك توضيح براي بازدهي كم‌تر در آخر سال، گرايش براي شناسايي زيان در دسامبر به منظور كاهش سودهاي ايجاد شده كه داراي اثر مالياتي‌اند، است. علت ديگر نيز حساب‌آرايي )Window Dressing( است كه مرتبط با معاملات موسسات است. سرمايه‌گذاران نهادي به منظور اجتناب از گزارش بسياري از بازندگان در پرتفوي خود در پايان سال، سعي مي‌كنند كه سهام بازندهء خود را در آخر سال بفروشند و پس از تاريخ گزارش پرتفوي خود در ژانويه، مجدد اقدام به خريد آن بكنند تا ساختار مطلوبي را براي پرتفوي خود شكل دهند. بنابراين در ژانويه نيز بازدهي بالاتري اعلام مي‌شود.»

اين كارشناس بازار سرمايه با عنوان اين‌كه بيش‌ترين و كامل‌ترين توضيحات دربارهء اثر آخر سال و اثر ژانويه مربوط به بحث ماليات بر سود سرمايه‌اي است، بيان كرد: «در ژانويه وجوه قابل سرمايه‌گذاري و وجوه بعد از معاملات نيز مشخص مي‌شود.جالب توجه است كه به طور عمومي‌تر، آثار ديگري نيز در بازارهاي دنيا و در ماه‌هاي ديگر سال نيز مشخص شده است.» به عنوان مثال در بورس لندن ضرب‌المثل «در مه فروش و فرار كن» نشان مي‌دهد كه قيمت‌ها عمومائ در مه و آگوست با افت مواجه مي‌شود. البته بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه دلايل وجود اين بي‌نظمي‌ها در ماه‌هاي مختلف سال متفاوت است و به ميزان تعطيلات در هر ماه، تعداد روزهاي كاري در ماه و نيز دوره‌اي بودن اعلام سودها و ارايهء اطلاعات و در نهايت محدودهء زماني پرداخت و واريز ماليات‌ها نيز بستگي دارد.

اما به طور كلي مي‌توان گفت;« افزايش جريانات نقدي به دليل افزايش پاداش‌ها‌و مستمري‌هاي آخر سال، فروش سهام غيرسودآور براي مقاصد مالياتي در آخر سال و خريد مجدد آن‌ها در ژانويه، تلاش مديران پرتفوي به منظور نشان دادن پرتفوي خود و اجتناب از گزارش سهام بازنده در پايان سال و تعيين بودجهء موسسات، شركت‌ها و دولت در ژانويه از مهم‌ترين دلايل اساسي ارايه شده در توضيح اثر ماه‌هاست.»صادقي با بيان اين كه بازدهي سهام در مواقع و زمان‌هاي مختلف متفاوت است، تصريح كرد: «بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه در نزديكي اوايل ماه، بازدهء بالاتر و در اواخر ماه بازدهي كم‌تر است كه دلايل مختلفي نيز براي آن مطرح شده است. از جمله اين كه، نقدشوندگي در زمان‌هاي مختلف ماه متفاوت است يا اين‌كه اعلام سودها در مواقع معيني از سال اتفاق مي‌افتد.»

وي در پاسخ به اين سوال خبرنگار «سرمايه» كه آيا تعطيلات نيز مي‌تواند روي بازدهي تاثيري داشته باشد يا خير، اظهار داشت: «بله، تعطيلات نيز سبب مي‌شود كه بازدهي در روزهاي قبل و بعد از تعطيلات متفاوت باشد. شواهد تجربي نشان مي‌دهد كه در روزهاي قبل از تعطيلات، بازدهي بالاتري از حد معمول رقم مي‌خورد. در حالي كه در روز بعد از تعطيلات بازدهي كم‌تري مشاهده مي‌شود. برخي علت اين امر را فعاليت بالا و بالا رفتن سطح فعاليت‌ها قبل از تعطيلات و تجمع اطلاعات در روز بعد از تعطيلات مي‌دانند.»

صادقي با اشاره به «اثر روزهاي هفته» بر بازدهي عنوان كرد: «در اثر روزهاي هفته عنوان مي‌شود كه بازده دارايي‌ها، گرايش دارد كه در روزهاي مختلف هفته متفاوت باشد. اين اثر، نه‌تنها بيان مي‌كند كه بيش‌ترين زيان‌ها در روز دوشنبه اتفاق مي‌افتد، بلكه ادعا مي‌كند كه بيش‌تر اين زيان‌ها نيز قبل از ظهر رخ مي‌دهد. همچنين آخرين روز معاملاتي هفته يعني جمعه نيز با بازدهي مثبت مشخص مي‌شود.

تغييرپذيري بازدهء سهام در روزهاي مختلف هفته، يكي از اثرات دوره‌اي يا تقويمي است كه سرمايه‌گذاران باهوش مي‌توانند با طراحي استراتژي‌هايي براي زمان خريد و فروش خود براساس روزهاي مختلف هفته، بازدهي بالاتري نسبت به بازدهء تعديل شده و براساس ريسك مورد انتظار خود ايجاد كنند. اما نبايد فراموش كرد كه اين موارد در بازارهاي نوظهور و كشورهاي در حال توسعه قابل تسري نيست.»

اين كارشناس بازار سرمايه با ارايهء يك مثال از اثر روزهاي هفته ادامه داد: «موضوع جالبي در قالب اين اثر به چشم مي‌خورد و آن اين است كه بازار سهام آمريكا اثر قوي‌‌اي روي بازارهاي سهام ژاپن از دوشنبه تا جمعه دارد كه اين اثرگذاري بازار آمريكا در روز دوشنبه بسيار قوي‌تر است و اثر خود را در روز سه‌شنبه در ژاپن نشان مي‌دهد.»

به طور كلي اثر روزهاي هفته مي‌تواند براي سرمايه‌گذاران مفيد باشد تا در پايان روزهايي كه بازدهي اضافي مثبت وجود دارد، بفروشند و در پايان روزهايي كه بازدهي منفي يا پايين است بخرند و به اين ترتيب بازدهي مثبت اضافه كسب كنند.

صادقي در پايان به بررسي‌هاي انجام شده در بازار ايران اشاره كرد و گفت: «براساس مطالعات انجام شده و تحقيقات صورت گرفته، بازدهي، نوسان‌پذيري و حجم معاملات در روزهاي مختلف هفته در بورس تهران متفاوت است.

براساس اين تحقيقات كه در حدود يك هزار و 690 روز را مورد بررسي قرار داده است بيش‌ترين ميانگين بازدهي روزانه در روزهاي چهارشنبه و شنبه و كم‌ترين آن در يكشنبه و دوشنبه به دست مي‌آيد به طوري كه بازدهي روزانه چهارشنبه حدود 5/4 برابر يكشنبه‌هاست .همچنين بيش‌ترين ريسك مربوط به روز يكشنبه و كم‌ترين مقدار ريسك نسبي در روز چهارشنبه است.

بيش‌ترين حجم ريالي روزانهء معاملات نيز در روز شنبه و كم‌ترين آمار حجم روزانهء معاملات در روز يكشنبه است

[amirrh]

0

بازار سرمايه بازار پژوهش‌ها، آزمون و خطاها، بيم و اميدها، گذشتهء نگري و آينده‌نگري و علم و خرافه است. سرمايه‌گذاران به منظور اقناع خود براي خريد يا فروش اوراق بهادار از روش‌ها و ابزارهاي گوناگوني استفاده مي‌كنند. ارزشيابي علمي سهام مستلزم دانش، صرف وقت و جمع‌آوري و تجزيه و تحليل اطلاعات است. از آن جا كه غالب معامله‌گران بورس اوراق بهادار از دانش كافي براي به‌كارگيري روش‌هاي ارزشيابي بي‌بهره‌اند يا فرصت كافي براي جمع‌آوري و تجزيه و تحليل اطلاعات ندارند و در بسياري از موارد اطلاعات پايه‌اي مدل‌هاي ارزشيابي به سهولت در دسترس قرار ندارد، اقدام به استفاده از روش‌هاي ساده، سريع و در دسترس مي‌كنند. يكي از روش‌هاي اخير زمان‌بندي روزها يا ماه‌هاي معاملاتي بر مبناي تجارب گذشته است.

تعيين زمان‌بندي روزهاي معاملاتي يا اثر روزهاي هفته يا ماه‌ها براي استفاده در خريد و فروش سهام از سال 1987 در بورس نيويورك جنبهء مقبولي يافت. در اين سال شخصي به نام ييل هيرچ )yale Hirch( بر مبناي تجارب حاصل از معاملات بورس سهام نيويورك كتابي به نام «دوشنبه‌ها سهام نفروش» منتشر كرد كه به سرعت مورد استقبال فعالان بازار قرار گرفت. هيرچ براساس تغيير شاخص‌هاي هفتگي از سال 1353 تا 1387 يعني 34 سال، الگويي را طراحي كرد كه طبق آن اگر سرمايه‌گذاران در روز دوشنبه خريد مي‌كردند و روز جمعه آن‌ را مي‌فروختند، عملكرد موفقي داشتند.اما روند اگوي هيرچ از سال 1990 متوقف شد و آمارها نشان مي‌دهد كه امروزه در بورس نيويورك دوشنبه روز بهتري براي فروش سهام است. آخرين بررسي‌ها در آن بازار نشان مي‌دهد كه پنجشنبه روز خريد و دوشنبه روز فروش است. به هر ترتيب بسياري از معامله‌گران بازار مذكور هنوز دوشنبه را براي خريد خوش‌يمن مي‌دانند.

تحقيقات انجام شده در بورس سهام نيويورك نشان مي‌دهد كه سرمايه‌گذاران براي سال‌هاي متمادي بر مبناي اثر ژانويه معامله كرده‌اند. اثر ژانويه به گرايشي براي عمومي سهام خصوصائ سهام با ارزش بازار كوچك بوده است كه بيانگر عملكرد مثبت طي چند هفتهء اول سال نو است. در سال 1968 اگر كسي پرتفوي بازار در آخر سال تشكيل مي‌داد 4/15 درصد در ژانويه بازدهي كسب مي‌كرد.

اثر ژانويه تا سال 1990 ادامه يافت، اما تحقيقات نشان داده‌اند كه در شش سال اخير تنها سه سال ژانويه بازده خوبي داشته است. به عبارت ديگر اثر ژانويه در 50 درصد موارد مثبت بوده است.

بورس اوراق بهادار تهران نيز از ابتداي پيدايش خود شاهد تلاش‌هاي گستردهء فعالان بازار براي يافتن قواعد و الگوهاي ساده و سريعي براي كسب بازدهي غيرمتعارف بوده است. توجه به اين نكته ضروري است كه اگر مردم به الگوي معيني گرايش يابند و در آن الگو معامله كنند قطعائ سود خواهند برد; اما پس از آن‌كه عدهء زيادي به سمت الگو گرايش يابند اثر آن از بين خواهد رفت و حتي ابزار سود بردن حرفه‌اي‌ها خواهد شد. اواخر دههء 70 و اوايل دههء 80 معامله‌گران بورس تهران گرايش مشهودي به استفاده از روش‌هاي تحليل تكنيكي يافتند. زيان‌هاي سال‌هاي اخير كاربرد اين روش زمان‌بندي خريد و فروش سهام خنثي كرده است. حدودائ از اوايل سال جاري گرايش قابل توجهي در بين فعالان بازار براي استفاده از اثر روزهاي هفته مشاهده مي‌شود. همان‌گونه كه در جدول اثر روزهاي هفته پيداست، ظرف 10 هفتهء گذشته نيز چنين گرايشي مشهود است.تغييرات جدول نشان مي‌دهد كه در مجموع خريد سهام در روز شنبهء هر هفته و فروش آن در آخر هفته (چهارشنبه) به بازدهي مطلق انجاميده است.

به هر ترتيب، قبل از استفاده از چنين الگوهاي فاقد پشتوانهء علمي بايد به چند نكته توجه كرد: _1) پژوهش‌هاي متعدد نشان داده است كه عملكرد گذشتهء لزوما عملكرد آينده را تبيين و پيش‌بيني نمي‌كند و 2) آنچه كه در بازار سهام قطعي است تغيير است 3) براي استفاده از اثر روزها يا ماه‌ها بايد تعيين كرد كه چه سهامي بايد خريداري شود. توجه كنيد كه تغيير مثبت جدول ناشي از تغيير شاخص كل است و تنها بازده پرتفويي مي‌تواند با شاخص هماهنگ شود كه ريسك سيستماتيكي معادل يك داشته باشد يعني مصرف بازار باشد.از آن‌جا كه امروزه استفاده از اثر روزهاي هفته در بازار سرمايهء كشور يكي از پارامترهاي مورد توجه برخي از سرمايه‌گذاران است، در اين شماره از روزنامه قصد داريم به بررسي نظر كارشناسان درخصوص اين موضوع بپردازيم. گفت‌وگوي همكارمان آرزو علي‌مدد را با كارشناسان در زير مي‌خوانيد