صورتهاي مالي تلفيقي

[Homitrade]

0

سلام...اميدوارم كه حالتون خوب باشه...بحث كه در ادامه مياد اونطور كه شنيدم يكي از بحثهاي مهم صورتهاي ماليه...اميدوارم منو كمك كنيد...شما تعريفي ازش داريد...اقا ياسر..اقا رضا...اقا فرخ(كه گل سرسبده بخش اموزشيد)اقاي ايت اللهي و ديگر دوستان ممنون ميشم كه ما را همياري كنيد... با سپاس فراوان همايون

[Saba-M]

0

با سلام
صورتهاي مالي تلفيقي توسط شركت مادر تهيه ميشه و در واقع به شركت مادر و شركتهاي تابعه اون به عنوان يك شركت نگاه ميشه در نتيجه بعضي از اقلام صورتهاي مالي كليه شركتها (مثلاْ وجوه نقد) باهم جمع ميشه و در بعضي از اقلام (مثل فروش) تعديلاتي صورت ميگيره تا صورتهاي مالي تهيه شده تصويري از عملكرد مالي شركت مادر به همراه شركتهاي تابعه اون طي دوره مالي تعيين شده اراپه بده . تهيه اين صورتها كمي مشكله و نياز به تجربه داره. براي اطلاع از نحوه تهيه صورتهاي مالي تلفيقي مي تونيد به يكي از كتابهاي سازمان حسابرسي با همين عنوان (الان شماره نشريه يادم نيست) مراجعه كنيد.

[Homitrade]

0

سلام...خيلي ممنون صبا جان.... خوشحالم كه حداقل يه نفر در بحث شركت كرد...اميدوار بودم بحث از حالت يطرفه خارج بشه و خوشحالم كه دوستمون اينكارو كرد....۲ روز طلسمو شكستيد ....خوب ميخام حالا شروع كنيم به بررسي اجمالي موضوع....البته من نه....بلكه بزرگان علم حسابداري يا به نوع بهتري كسايي كه از من واردترند....منابع اين نوشته هايي كه در ادامه مياد مجله ي حسابرسه كه خوشبختانه مجله رو هم تو اينترنت هم هستو كار ما اسون تر شد... :P از صبا جان ميخام كه منو تنها نذاره و از دوستاي محترم سرمايه اي هم ميخام بيان تو....خونه ي خودتونه....

خوب در ادامه اولين بخش رو ميارم....اميدوارم كه مورد اقبال دوستان بيافتد...


صورتهای مالی تلفیقی: بررسی تطبیقی استانداردهای حسابداری
نویسنده:دکتر موسی بزرگ اصل،نظام‌الدین رحیمیان

مقدمه
در دنیای امروز، بسیاری از واحدهای تجاری به‌منظور افزودن بر ارزش خود به ترکیب واحدهای تجاری روی‌آورده‌اند. این واحدها، هدف هم‌افزایی ناشی از فزونی ارزش یک مجموعه نسبت به مجموع ارزش اجزای تشکیل‌دهنده آن را دنبال می‌کنندکه عموما" در نتیجة ترکیب واحدهای تجاری حاصل می‌شود. برخی از مهمترین دلایل ترکیب واحدهای تجاری عبارتند از:
• حذف برخی از هزینه‌های ثابت و فعالیتهای تکراری؛
• هماهنگی مراحل ساخت در فرایند تولید محصولات؛
• اعمال مدیریت کارامدتر و افزایش بهره‌وری داراییها؛
• کاهش مخاطرات در محیطهای تجاری؛
• دستیابی سریعتر به منابع مالی، به‌کارگیری وجوه مازاد، کاهش هزینه‌های مالی یا افزایش اعتبار؛
• انجام توافقهای راهبردی بین واحدهای تجاری به‌منظور توسعه محصولات و خدمات جدید و ورود به بازارهای جدید؛ و
• استفاده از مزایای قانونی و مالیاتی.
طبق استاندارد حسابداری شماره 19، با عنوان ترکیب واحدهای تجاری، ممکن است ترکیب به‌صورتهای زیر انجام شود:
• خرید حقوق مالکانه (سهام یا سهم‌الشرکه) یا خالص داراییهای یک واحد تجاری توسط واحد دیگر، در ازای صدور سهام، پرداخت وجه نقد یا واگذاری سایر داراییها.
• معامله بین سهامداران واحدهای ترکیب‌شونده یا بین یک واحد تجاری و سهامداران واحد تجاری دیگر.
• ایجاد یک واحد تجاری جدید برای کنترل واحدهای ترکیب‌شونده، انتقال خالص داراییهای یک یا چند واحد ترکیب‌شونده به واحد تجاری دیگر یا انحلال یک یا چند واحد تجاری ترکیب‌شونده.
هرگاه ترکیب واحدهای تجاری به رابطه اصلی و فرعی منجر شود، واحد تحصیل‌کننده یا واحد تجاری اصلی (واحد تجاری دارای یک یا چند واحد فرعی) باید صورتهای مالی تلفیقی تهیه و ارائه نماید.


صورتهای مالی تلفیقی
صورتهای مالی تلفیقی عبارت است از صورتهای مالی گروه (واحد تجاری اصلی و کلیه واحدهای تجاری فرعی آن) که با استفاده از ضوابط تلفیق تهیه می‌شود. منظور از تلفیق نیز، فرایند تعدیل و ترکیب اطلاعات صورتهای مالی جداگانه یک واحد تجاری اصلی و واحدهای تجاری فرعی آن به منظور تهیه صورتهای مالی تلفیقی است.
هدف از تهیه صورتهای مالی تلفیقی، فراهم کردن اطلاعات درباره وضعیت مالی و عملکرد مالی واحد تجاری اصلی و واحدهای تجاری فرعی آن برای استفاده‌کنندگان است)، زیرا در مواردی که واحدهای تجاری فرعی تحت کنترل واحد تجاری اصلی قرار می‌گیرند، صورتهای مالی واحد تجاری اصلی به‌تنهایی تصویر کامل فعالیتهای اقتصادی و وضعیت مالی آن را نشان نمی‌دهد.
استفاده‌کنندگان صورتهای مالی واحد تجاری اصلی، برای تصمیم‌گیریهای اقتصادی، به اطلاعاتی درباره وضعیت مالی، عملکرد مالی و جریانهای نقدی گروه نیاز دارند. این نیاز از طریق صورتهای مالی تلفیقی برآورده می‌شود که اطلاعات مالی مربوط به گروه را به‌عنوان یک شخصیت اقتصادی منفرد و بدون توجه به مرزهای قانونی شخصیتهای حقوقی جداگانه ارائه می‌کند. معمولا" استفاده‌کنندگان اصلی صورتهای مالی تلفیقی، سرمایه‌گذاران واحد تجاری اصلی هستند، زیرا آنان از طریق علایق خود در واحد تجاری اصلی در گروه نیز منافعی دارند. اما، گذشته از سرمایه‌گذاران، صورتهای مالی تلفیقی اطلاعات مفیدی را برای سایر استفاده‌کنندگان نیز فراهم می‌کند.


مبانی نظری صورتهای مالی تلفیقی
در مبانی نظری مرتبط با گزارشگری مالی صورتهای مالی تلفیقی، دو تئوری مالکیت و تئوری شخصیت اقتصادی جداگانه اهمیت زیادی دارند.
در تئوری مالکیت روی مالکیت صاحبان بر واحد اقتصادی تاکید می‌شود. در این تئوری، در گروهی که متشکل از چند شخصیت قانونی است، صاحب گروه، همان گروه سهامدار کنترل‌کننده است که به‌طور معمول سهامداران شرکت اصلی‌اند. براساس تئوری مالکیت، منافع سهامداران اقلیت از صورتهای مالی تلفیقی خارج می‌شود و صورتهای مالی تلفیقی، اساسا" برای سهامداران شرکت اصلی تهیه می‌گردد؛ به‌عبارت دیگر، طبق این تئوری، سهم اقلیت از داراییها و بدهیها و سرقفلی نباید در ترازنامه تلفیقی نشان داده شود.
در تئوری شخصیت اقتصادی جداگانه ، داراییها و بدهیهای کل مجموعه اقتصادی مورد تاکید قرار گرفته است و گروه به‌عنوان یک واحد اقتصادی جداگانه و منافع سهامداران اقلیت به‌عنوان بخشی از حقوق صاحبان سهام تلقی می‌شود. این تئوری مبتنی بر معادلة زیر است:
حقوق صاحبان+ بدهیها = داراییها
در صورتهای مالی تلفیقی مبتنی بر تئوری شخصیت اقتصادی جداگانه، همه افراد ذینفع در واحد اقتصادی در نظر گرفته می‌شوند و سهم سهامداران اقلیت نیز درترازنامه تلفیقی در بخش حقوق صاحبان سهام ارائه می‌شود. براساس این تئوری نباید تفاوتی بین اکثریت و اقلیت قائل شد.
در حال حاضر، صورتهای مالی تلفیقی براساس ترکیبی از دو تئوری شخصیت اقتصادی جداگانه و تئوری مالکیت تهیه و ارائه می‌شود. استاندارد حسابداری شماره 18 ایران اساسا" مبتنی بر تئوری شخصیت اقتصادی جداگانه است و در موارد معدودی نیز از مفاهیم تئوری مالکیت استفاده شده است.


بررسی تطبیقی استانداردهای حسابداری
در ایران، استاندارد حسابداری شماره 18 با عنوان حسابداری صورتهای مالی تلفیقی و حسابداری سرمایه‌گذاری در واحدهای تجاری فرعی درخصوص تهیه و ارائه صورتهای مالی تلفیقی مورد عمل قرار می‌گیرد و در مواردی نیز برای یافتن راهکاری لازم بخصوص درباره سرقفلی باید به استاندارد حسابداری شماره 19 با عنوان ترکیب واحدهای تجاری مراجعه شود. کمیته استانداردهای بین‌المللی حسابداری، درخصوص تهیه و ارائه صورتهای مالی تلفیقی، استاندارد بین‌المللی حسابداری شماره 27 را با عنوان صورتهای مالی تلفیقی و حسابداری سرمایه‌گذاری در واحدهای تجاری فرعی، منتشر کرده که از ابتدای سال 1990 کاربرد داشته است. در انگلستان از سال 1992، استاندارد گزارشگری مالی شماره 2 با عنوان حسابداری واحدهای تجاری فرعی منتشر شده است. در ایالات متحد، مهمترین و اصلی‌ترین استاندارد حسابداری درخصوص صورتهای مالی تلفیقی، بیانیه استاندارد حسابداری مالی شماره 94 است که از سال 1987 منتشر شده و مورد عمل قرار گرفته است. در زیر وجوه تشابه و افتراق استانداردهای پیشگفته به‌اختصار ارائه شده است.


الزام صورتهای مالی تلفیقی
طبق استاندارد حسابداری شماره 18، کلیه واحدهای تجاری اصلی به‌استثنای واحدهایی که تمام یا بیش از 90 درصد سهام آنها به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم در مالکیت واحد تجاری اصلی دیگری است، باید صورتهای مالی تلفیقی تهیه و صورتهای مالی خود را همراه آن ارائه کنند. واحد تجاری اصلی واحدی است که دارای یک یا چند واحد تجاری فرعی است. واحدهای تجاری اصلی مستثنی‌شده در تهیه صورتهای مالی تلفیقی باید موافقت تمام سهامداران اقلیت را در صورت وجود به‌دست آورند.
از لحاظ الزام اصلی تهیه صورتهای مالی تلفیقی، استاندارد شماره 18 با استاندارد بین‌المللی، ایالات متحد و انگلستان هماهنگ است. یک الزام که خاص استاندارد حسابداری شماره 18 است همراه بودن صورتهای مالی جداگانه با صورتهای مالی تلفیقی است. در ایران بنا به الزامات قانونی، تهیه صورتهای مالی جداگانه واحد تجاری اصلی ضروری است. طبق استاندارد شماره 18، به‌منظور جلوگیری از گمراهی استفاده‌کنندگان و تلقی‌نشدن صورتهای مالی جداگانه واحد تجاری اصلی به‌عنوان نماد وضعیت مالی و عملکرد مالی گروه، صورتهای مالی جداگانه واحد تجاری اصلی باید همراه صورتهای مالی تلفیقی باشد. صورتهای مالی جداگانه واحد تجاری اصلی در استانداردهای ایالات متحد جایگاهی ندارد ولی در استانداردهای بین‌المللی به‌دلیل فراگیر بودن این استانداردها ضوابطی برای آن مقرر شده است.
طبق استانداردهای حسابداری ایالات متحد، تمام واحدهای تجاری اصلی باید صورتهای مالی تلفیقی تهیه کنند که از این جنبه با استاندارد شماره 18 و استانداردهای بین‌المللی متفاوت است. در استانداردهای انگلستان دامنه واحدهای تجاری اصلی مستثنی‌شده از تلفیق در رعایت موازین قانونی گسترده‌تر است. از جمله، اغلب گروههایی که از نظر اندازه متوسط و کوچکند، واحدهای تجاری اصلی که صددرصد به واحد تجاری اصلی دیگری تعلق دارند که براساس قوانین اعضای اتحادیه اروپا ایجاد شده‌اند، و واحدهای تجاری اصلی که اکثریت سهام آن متعلق به واحد دیگری است و واجد شرایط لازم طبق قانون می‌باشد، مشمول تهیه صورتهای مالی تلفیقی نیستند.
تعریف واحد تجاری فرعی
واحد تجاری فرعی عبارت است از یک واحد تجاری که تحت کنترل واحد تجاری اصلی است. بنابراین معیار اصلی برای تهیه صورتهای مالی تلفیقی، کنترل واحد تجاری اصلی بر واحد تجاری فرعی است. طبق تعریف ارائه شده در استاندارد حسابداری شماره 18، کنترل عبارت است از توانایی هدایت سیاستهای مالی و عملیاتی یک واحد تجاری به‌منظور کسب منافع اقتصادی از فعالیتهای آن. هنگامی که یک واحد تجاری اصلی به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم از طریق واحدهای تجاری فرعی دیگر خود، دارنده بیش از نصف سهام با حق رأی یک واحد تجاری باشد، فرض بر وجود کنترل بر آن واحد تجاری است مگر در مواردی استثنایی که بتوان آشکارا نشان داد چنین مالکیتی، سبب کنترل واحد تجاری نمی‌شود. در این مورد استانداردهای حسابداری ایران، بین‌المللی، انگلستان و ایالات متحد (به‌ استثنای یک مورد) مطابقت دارند. طبق استانداردهای حسابداری ایالات متحد، کنترل همراه با مالکیت بیش از 50 درصد سهام دارای حق رای، شرط لازم است اما اگر مالکیت زیر 50 درصد باشد شرکت فرعی از تلفیق مستثنی می‌شود.
موارد مستثنی شدن واحدهای فرعی از تلفیق
طبق استاندارد حسابداری شماره 18، صورتهای مالی تلفیقی باید واحد تجاری اصلی و کلیه واحدهای تجاری فرعی آن را به‌استثنای موارد زیر دربرگیرد:
الف) کنترل بر واحد تجاری فرعی کنترل موقت باشد.
ب) واحد تجاری فرعی تحت محدودیتهای شدید و درازمدت فعالیت کند که به توانایی آن در انتقال وجوه به واحد تجاری اصلی به‌نحوی عمده لطمه وارد آورد.
ضوابط استاندارد حسابداری شماره 18 در این مورد با استانداردهای بین‌المللی مطابقت کامل دارد. طبق استانداردهای انگلستان علاوه بر دو مورد بالا، واحدهای تجاری فرعی دارای فعالیت نامتجانس نیز از تلفیق مستثنی هستند. این استثنا در انگلستان اساسا" از قانون ناشی می‌شود. در این کشور، صورتهای مالی واحد تجاریِ فرعیِ دارای فعالیت نامتجانس به‌طور جداگانه و به‌صورت پیوست صورتهای مالی تلفیقی ارائه می‌شود. در استانداردهای ایالات متحد در مواردی که کنترل همراه با مالکیت اکثریت سهام دارای حق رای نیست واحد سرمایه‌پذیر از شمول تلفیق خارج است. همچنین اگر واحد تجاری فرعی، تحت محدودیتهای ارزی، کنترل یا سایر محدودیتهای تحمیل‌شده دولتی فعالیت کند که ابهامات اساسی در مورد توان کنترل واحد تجاری اصلی وجود داشته باشد، از تلفیق مستثنی می‌شود.
حسابداریِ سرمایه‌گذاری واحدهای تجاری فرعی که به‌دلیل کنترل موقت یا محدودیت درازمدت از تلفیق مستثنی می‌شوند براساس استاندارد حسابداری شماره 15، حسابداری سرمایه‌گذاریها، انجام می‌شود.


ضوابط تلفیق
برای تهیه صورتهای مالی تلفیقی، اقلام مشابه صورتهای مالی واحد تجاری اصلی و واحدهای تجاری فرعی مشمول تلفیق پس از انجام تعدیلات با یکدیگر جمع می‌شود. برای اینکه صورتهای مالی تلفیقی، اطلاعات مالی گروه را به‌عنوان یک شخصیت اقتصادی منفرد نشان دهد تعدیلات تلفیقی لازم درخصوص معاملات و مانده‌های درون‌گروهی، سود و زیان‌های تحقق نیافته ناشی از معاملات درون‌گروهی به‌عمل می آید. سهم اقلیت نیز، در صورت وجود، باید محاسبه و به‌طور جداگانه منعکس شود.


سهم اقلیت
نحوه محاسبه سهم اقلیت از خالص داراییها
طبق استاندارد حسابداری شماره 18، سهم قابل انتساب به اقلیت از خالص داراییهای واحد تجاری فرعی باید متناسب با سهم آنان از مبلغ دفتری خالص داراییهای واحد تجاری فرعی پیش از تحصیل به‌علاوه سهم آنان از تغییرات درحقوق صاحبان سرمایه از تاریخ تحصیل واحد تجاری به‌بعد محاسبه شود. در استانداردهای بین‌المللی حسابداری برای محاسبه سهم اقلیت از خالص داراییها، علاوه بر روش پذیرفته شده در استاندارد حسابداری شماره 18، روش ارزش منصفانه نیز پذیرفته شده است. یعنی می‌توان سهم اقلیت را براساس ارزش منصفانه داراییهای قابل شناسایی پس از کسر ارزش منصفانه بدهیهای قابل شناسایی محاسبه کرد. براساس استاندارد حسابداری انگلستان، سهم اقلیت در تاریخ ترکیب براساس ارزش منصفانه محاسبه می‌شود. اما طبق استانداردهای حسابداری ایالات متحد، محاسبه سهم اقلیت براساس بهای تمام شده، پذیرفته شده است.
نحوه انعکاس سهم اقلیت در ترازنامه
در استاندارد حسابداری شماره 18، خالص داراییهای قابل انتساب به اقلیت در تاریخ ترازنامه باید به‌عنوان سهم اقلیت در ترازنامه تلفیقی، در بخش حقوق صاحبان سرمایه ارائه شود. این شیوه ارائه متکی به تئوری شخصیت اقتصادی جداگانه است که براساس آن، گروه به‌عنوان یک واحد اقتصادی یگانه تلقی می‌شود. در ایالات متحد و کشورهایی که از آن پیروی می‌کنند سهم اقلیت در ترازنامه بین دو بخش بدهیها و حقوق صاحبان سهام قرار می‌گیرد. این شیوه انعکاس، مفاهیم نظری و تعاریف مربوط به عناصر صورتهای مالی را نادیده می‌گیرد. زیرا عناصر ترازنامه تنها به دارایی، بدهی و حقوق صاحبان سهام محدود می‌شود و حضور اقلامی بین اقلام بدهی و حقوق صاحبان سهام از نظر تئوری تفسیری بی‌معناست. طبق استانداردهای بین‌المللی حسابداری و انگلستان، سهم اقلیت در ترازنامه باید جدای از بدهیها و حقوق صاحبان سهام گزارش شود اما محل ارائه آن مشخص نشده است. هیئت استانداردهای بین‌المللی در نشستهای اخیر خود به این نتیجه رسیده است که سهم اقلیت باید در ترازنامه در بخش حقوق صاحبان سرمایه افشا شود.
نحوه انعکاس سهم اقلیت در صورت سود و زیان
طبق استاندارد حسابداری شماره 18 که براساس تئوری شخصیت اقتصادی جداگانه است، سهم اقلیت از سود یا زیان خالص فعالیتهای عادی طی دوره، که قابل انتساب به اقلیت است، باید تحت عنوان سهم اقلیت به‌طور جداگانه زیرصورت سود و زیان تلفیقی ارائه شود و هرگونه سود یا زیان غیرمترقبه قابل انتساب به اقلیت نیز باید به‌طور جداگانه زیر صورت مزبور منعکس شود. بر اساس تئوری شخصیت اقتصادی جداگانه، صورت سود و زیان تلفیقی باید نشاندهنده سود کل گروه باشد. طبق استانداردهای حسابداری ایالات متحد، انگلستان و بین‌المللی، سهم اقلیت برای رسیدن به سود خالص قابل انتساب به صاحبان واحد اصلی از سود گروه کسر می‌شود.
مانده بدهکار سهم اقلیت
طبق بند 19 استاندارد حسابداری شماره 18، سودها و زیانهای واحدهای تجاری فرعی باید به‌نسبت میزان مالکیت اکثریت و اقلیت در طی دوره، بین آنها تسهیم شود. هرگاه زیانهای قابل انتساب به اقلیت، منجر به ایجاد مانده بدهکار سهم اقلیت شود، سهم اکثریت باید به‌میزان تعهدات قانونی یا تجاری برای جبران زیانهای انباشته بازیافت‌نشدنی قابل انتساب به سهم اقلیت تعدیل شود. در این مورد، استانداردهای حسابداری بین‌المللی با استاندارد حسابداری ایران متفاوت است. طبق بند 27 استاندارد حسابداری بین‌المللی شماره 27، اگر زیانهای قابل انتساب به سهم اقلیت در یک واحد فرعی تلفیق شده بیش از سهم او از حقوق صاحبان سهام واحد تجاری فرعی باشد، این مبلغ مازاد و هرگونه زیان اضافه قابل انتساب به سهم اقلیت از سهم اکثریت درحقوق صاحبان سهام کسر می‌شود مگر اینکه صاحبان سهام اقلیت، در این مورد تعهدات خاصی را به‌عهده داشته باشند. استانداردهای حسابداری ایالات متحد با استانداردهای بین‌المللی حسابداری سازگار است، اما استانداردهای حسابداری انگلستان با استاندارد حسابداری شماره 18 ایران مطابقت دارد.
نحوه انتساب سرقفلی به اکثریت و اقلیت
سرقفلی ناشی از تحصیل واحد تجاری فرعی تنها باید در مورد آن بخش که قابل انتساب به اکثریت است شناسایی شود. طبق استاندارد حسابداری ایران و استانداردهای بین‌المللی حسابداری، سرقفلی ناشی از تحصیل یک واحد تجاری فرعی که تمام سهام آن متعلق به گروه نیست تنها به‌نسبت سهم گروه شناسایی می‌شود و هیچ مبلغی به اقلیت تخصیص نمی‌یابد. در استانداردهای حسابداری ایالات متحد و انگلستان نیز همین روش پذیرفته شده است.


سرقفلی یا سرقفلی منفی
تفاوت بین سهم واحد تجاری اصلی از ارزش منصفانه داراییها و بدهیهای قابل شناسایی و بهای تمام شده سرمایه‌گذاری در تاریخ تحصیل، سرقفلی یا سرقفلی منفی است. طبق تمام استانداردهای موردمقایسه، سرقفلی یا سرقفلی منفی فقط متناسب با سهم واحد تجاری اصلی محاسبه می‌شود و در رابطه با سهم اقلیت، سرقفلی یا سرقفلی منفی محاسبه نمی‌شود. سرقفلی طبق استاندارد حسابداری شماره 19 هماهنگ با استانداردهای بین‌المللی حسابداری، به‌صورت خط مستقیم مستهلک می‌شود و فرض می‌شود که حداکثر عمر مفید آن 20 سال است مگر اینکه بتوان به‌روشنی اثبات کرد که عمر مفید آن از 20 سال بیشتر است. با توجه به آخرین تغییرات استانداردهای حسابداری ایالات متحد، سرقفلی مستهلک نمی‌شود بلکه در هر دوره مالی ارزیابی و در صورت کاهش ارزش برای آن ذخیره درنظر گرفته می‌شود. طبق استانداردهای قبلی ایالات متحد، سرقفلی حداکثر طی 40 سال مستهلک می‌شد.


معاملات و مانده‌های درون‌گروهی
ارائه اطلاعات درباره فعالیتهای اقتصادی گروه به‌عنوان یک شخصیت اقتصادی جداگانه در صورتهای مالی تلفیقی، مستلزم تعدیل معاملات و مانده‌های درون‌گروهی مربوط به مبالغ گزارش شده در صورتهای مالی واحد تجاری اصلی و واحدهای تجاری فرعی آن است. طبق استاندارد حسابداری شماره 18 مانده حسابها و معاملات میان واحدهای تجاری مشمول تلفیق (شامل فروش، هزینه‌ها و سود سهام) باید حذف شود. همچنین سودهای تحقق نیافته ناشی از معاملات درون‌گروهی که در مبلغ دفتری داراییها منظور شده است باید کلا" حذف گردد. زیانهای تحقق نیافته نیز باید کامل حذف شود مگر حاکی از کاهش ارزش دارایی باشد.
طبق استانداردهای حسابداری ایالات متحد می‌توان سودها و زیانهای تحقق نیافته را بین اقلیت و اکثریت تخصیص داد. اما در استاندارد حسابداری شماره 18 و همچنین استانداردهای بین‌المللی حسابداری این موضوع مسکوت است. طبق استانداردهای حسابداری انگلستان، سودها و زیانهای تحقق نیافته بین اقلیت و اکثریت (گروه) به‌نسبت سهم آنان تسهیم می‌شود.


مبلغ دفتری سرمایه‌گذاری
مبلغ دفتری سرمایه‌گذاری واحد تجاری اصلی در هر یک از واحدهای تجاری فرعی و سهم واحد تجاری اصلی از حقوق صاحبان سرمایه هر یک از آنها حذف می‌شود. در این زمینه تفاوتی بین استانداردهای حسابداری مقایسه شده وجود ندارد.


رویه‌های حسابداری
صورتهای مالی تلفیقی باید با استفاده از رویه‌های حسابداری یکسان در مورد معاملات و سایر رویدادهای مشابهی که تحت شرایط یکسان رخ داده‌اند تهیه شود. چنانچه رویه‌های حسابداری مورد استفاده یکی از واحدهای تجاری عضو گروه با رویه به‌کار رفته در تهیه صورتهای مالی تلفیقی برای معاملات و رویدادهای مشابهی که تحت شرایط یکسان رخ داده‌اند، تفاوت داشته باشد، صورتهای مالی واحد مزبور هنگام استفاده از آن برای تهیه صورتهای مالی تلفیقی به‌نحو مناسبی تعدیل می‌شود. چنانچه محاسبه این‌گونه تعدیلات میسر نباشد، این واقعیت باید همراه با آن بخشی از اقلام منعکس در صورتهای مالی تلفیقی، که در مورد آن رویه‌های متفاوت حسابداری به‌کار رفته است افشا شود. در مورد به‌کارگیری رویه‌های حسابداری یکسان، استانداردهای حسابداری ایران، بین‌المللی، انگلستان و ایالات متحد هماهنگ‌اند.


تاریخها و دوره‌های حسابداری
صورتهای مالی واحد تجاری اصلی و واحدهای فرعی آن برای هدفهای تهیه صورتهای مالی تلفیقی به‌طور معمول باید از نظر دوره مالی با هم یکسان باشند. سودمندی صورتهای مالی تلفیقی مربوط به دوره‌های زمانی یکسان، بسیار بیشتر از صورتهای مالی تلفیقی است که دوره‌های زمانی آن با هم متفاوت است، زیرا تفاوت زمانی به امکان مقایسه‌پذیری صورتهای مالی تلفیقی آسیب می‌رساند. طبق استاندارد حسابداری شماره 18، هنگامی که تاریخهای گزارشگری یکسان نیست واحد تجاری فرعی برای مقاصد تلفیق غالبا" باید صورتهای مالی خود را به تاریخ صورتهای مالی واحد تجاری اصلی تهیه کند. چنانچه این امر مقدور نباشد صورتهای مالی واحد تجاری فرعی برای آخرین سال مالی آن مورد استفاده قرار می‌گیرد مشروط بر اینکه پایان سال مالی واحد تجاری فرعی بیشتر از سه ماه قبل از پایان سال مالی واحد تجاری اصلی نباشد. در چنین مواردی، وقوع هرگونه رویدادی در فاصله زمانی مذکور که تاثیر عمده‌ای بر صورتهای مالی تلفیقی داشته باشد باید از طریق اعمال تعدیلات لازم به‌حساب گرفته شود. در این رابطه، استانداردهای حسابداری ایران، بین‌المللی، انگلستان و ایالات متحد رویه واحدی در پیش گرفته‌اند.


مالکیت سهام واحد تجاری اصلی
چنانچه واحدهای تجاری فرعی، مالک بخشی از سهام واحد تجاری اصلی باشند در صورتهای مالی تلفیقی، این‌ سهام به‌عنوان سهام خزانه تلقی می‌شود و به بهای تمام شده، در بخش حقوق صاحبان سهام به‌عنوان یک رقم کاهنده گزارش می‌گردد. در این رابطه، استانداردهای مقایسه شده، رویه واحدی را تجویز کرده‌اند.
حسـابـداری سـرمایـه‌گـذاری در واحـدهـای تجاری فرعی به‌منظور انعکاس در صورتهای مالی جداگانه واحد تجاری اصلی
براساس استاندارد حسابداری شماره 18، سرمایه‌گذاری در واحدهای فرعی در صورتهای مالی جداگانه واحد تجاری اصلی را می‌توان براساس یکی از شیوه‌های زیر منعکس کرد:
الف) روش ارزش ویژه (طبق استاندارد حسابداری شماره 20 ایران)،
ب) روش بهای تمام شده یا مبالغ تجدید ارزیابی و منطبق با رویه حسابداری واحد سرمایه‌گذار در مورد سرمایه‌گذاریهای درازمدت (طبق استاندارد حسابداری شماره 15 ایران).
این رویه‌ها با استانداردهای بین‌المللی حسابداری مطابقت دارد، اما در استانداردهای حسابداری ایالات متحد، صورتهای مالی جداگانه اصلی جایگاهی ندارد و بنابراین در این زمینه رویه خاصی تعیین نشده است.


خلاصه
در دنیای امروز، انگیزه‌هایی مانند حذف برخی از هزینه‌های ثابت، هماهنگی مراحل ساخت در فرایند تولید، اعمال مدیریت کارامدتر و افزایش بهره‌وری، کاهش مخاطره، دستیابی سریعتر به منابع مالی، کسب مزیتهای رقابتی و ورود به بازارهای جدید و نیز بهره‌مندی از مزایای قانونی و مالیاتی، موجب افزایش ترکیب واحدهای تجاری شده است. در ترکیب واحدهای تجاری، هرگاه ترکیب منجر به ایجاد رابطه اصلی و فرعی شود، واحد تحصیل‌کننده (اصلی) باید صورتهای مالی تلفیقی تهیه و ارائه کند. هدف از تهیه صورتهای مالی تلفیقی فراهم کردن اطلاعات درباره وضعیت مالی و عملکرد مالی واحد تجاری اصلی و واحدهای تجاری فرعی آن است. نظر به اهمیت موضوع در اکثر کشورهای جهان، تدوین استانداردهای حسابداری در مورد تهیه و ارائه صورتهای مالی تلفیقی مورد توجه قرار گرفته است. الزامات استانداردهای حسابداری ایران، ایالات متحد، انگلستان و بین‌المللی در مورد تهیه و ارائه صورتهای مالی تلفیقی شباهتهای زیادی با هم دارند اما در بعضی موارد همانند شیوه محاسبه و انعکاس سهم اقلیت، حذف سود یا زیان تحقق‌نیافته، استهلاک سرقفلی و نحوه ارائه سرمایه‌گذاری در صورتهای مالی واحد تجاری اصلی، رویه‌های متفاوتی تجویز شده است.

منابع:
1- بزرگ اصل، موسی، نگاهی به مبانی نظری صورتهای مالی تلفیقی، فصلنامه حسابرس شماره 12، پاییز 1380،31-28.
2- جمشید‌ی‌فرد، سعید، مقررات مالیاتی و الزامات آن در گروه شرکتها، فصلنامه حسابرس شماره 13، زمستان 1380،23-17.
3- کمیته استانداردهای بین‌المللی حسابداری، استانداردهای بین‌المللی حسابداری، سازمان حسابرسی نشریه شماره 88، چاپ اول، مهر1371.
4- کمیته فنی، استانداردهای حسابداری، سازمان حسابرسی، نشریه شماره 145، چاپ اول، 1380.


5- Financial Accounting Standards Board, Accounting Research Bulletin No.51, Consolidation of Financial Statements, ARB, 1959
6- Financial Accounting Standards Board, Statement of Financial Accounting Standards No. 94, Consolidation of all Majority-Owened Subsidiaries, Stanford, Conn: FASB, 1987
7- International Accounting Standards Board, IAS 27, Consolidated Financial Statements and Accounting for Investments in Subsidiaries, IASC,1994
8- International Accounting Standards Board, IAS/US GAAP Comparison, Ernst & Young, Butter & Tanner Limited, London, 2000
9- International Accounting Standards Board, Similarities and Differences, IAS/US GAAP and UK GAAP, Price WaterHouseCoopers, Nov.1998
10- Accounting Standard Board, Financial Reporting Standard No. 2, Accounting for Subsidiary Undertakings, London, 1992


پانوشتها:


- Synergy
- Business Combination
- Parent
- Consolidated Financial Statements
- Group
- Consolidation
- Proprietary Theory
- Entity Theory

[Homitrade]

0

سلام....اميدوارم كه امروز و روزهاي اينده خوب باشيد...اميدوارم كه نترسيده باشيد...اميدوارم كه هيچ وقت اون چيزي كه فكر همه ي ما رو مشغول كرده به حقيقت نپيونده و اميدوارم كه اميدوار باشيم....
خوب در قسمت گذشته صورتهاي مالي تلفيق رو از ديد دو تن از بزرگان حسابداري ايران ديديم....در ان قسمت مي خواهيم به سميناري كه در اسفند سال ۸۰ برگزار شد بريم...خودتونو اماده كنيد....چيزاي جالبي قراره گفته بشه.....اميدوارم كه سمينار بهتون خوش بگذره....

همزمان با انتشار استانداردهای حسابداری در سطح کشور و الزامی شدن تهیه و ارائه صورتهای مالی تلفیقی، سمیناری در تاریخ بیستم اسفند ماه 1380، با همکاری مشترک سازمان حسابرسی و شرکت ملی صنایع پتروشیمی برگزار شد.
افتتاحیه این سمینار با سخنرانی مهدی کرباسیان قائم مقام و معاون کل وزارت امور اقتصادی و دارایی آغاز شد. سپس هوشنگ نادریان مدیرعامل و رئیس هیئت عامل سازمان حسابرسی در مورد نقش صورتهای مالی تلفیقی در فرایند تصمیم‌گیری سخن گفت. سخنران بعدی سید احمد میرمطهری رئیس شورای بورس اوراق بهادار تهران بود که در مورد بورس و صورتهای مالی تلفیقی ایراد سخن کرد. سخنان وی در زمینة لزوم ارائه صورتهای مالی تلفیقی در جهت شفاف‌سازی وضعیت مالی و عملکرد مالی شرکتهای مشمول بود. سپس عزیز عالی‌ور در سخنرانی خود به طرح مبانی نظری تهیه صورتهای مالی تلفیقی پرداخت. سخنرانی بعدی توسط دکتر محسن خوش‌طینت و با موضوع صورتهای مالی تلفیقی طبق استانداردهای حسابداری، انجام گرفت. وی در سخنان خود به توضیح استانداردهای حسابداری شماره 18 و 19 پرداخت. آخرین سخنران صبح آقای دکتر موسی بزرگ‌اصل بود که صورتهای مالی تلفیقی نمونه‌ای‌ را که توسط کمیته فنی سازمان حسابرسی پیشنهاد شده و در اختیار شرکت‌کنندگان قرار گرفته بود، تشریح کرد.
سمینار در بعد ازظهر با نشست مشترک عده‌ای از صاحبنظران در دو گروه ادامه یافت. گروه اول با عضویت دکتر یدالله مکرمی (سردبیر مجله حسابرس)، بهرام کلانترپور(عضو هیئت مدیره شرکت توسعه صنایع بهشهر)، علی صاره‌راز(عضو جامعه حسابداران رسمی ایران و دست‌اندرکار تهیه صورتهای مالی تلفیقی)، مقصود پورابولی(از دست‌اندرکاران اصلی تلفیق در شرکت سیمان فارس و خوزستان) و علیرضا خادم‌ معبودی(از دست‌اندرکاران اصلی تلفیق در سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران) به بحث پیرامون نکات کاربردی در تهیه صورتهای مالی تلفیقی پرداختند. بررسی مشکلات اجرایی تهیه صورتهای مالی تلفیقی موضوع بحث گروه دوم بود که با حضور محمدجواد صفار، علی صاره‌راز و حسین محمودزاده(از دست‌اندرکاران اصلی تلفیق در شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی)، تشکیل شد. صاحبنظران در این نشست به سئوالات شرکت‌کنندگان در سمینار پاسخ گفتند.
درپایان سمینار ضمن جمعبندی موضوعات مقرر شد:
• مدیران شرکتها با همکاری مدیران حسابرسی مربوط، تمام تلاش خودرا درتهیه و ارائه بموقع صورتهای مالی تلفیقی حسابرسی شده، به‌کار برند.
• کمیته‌ای با عنوان صورتهای مالی تلفیقی در سازمان حسابرسی تشکیل شود تا در صورت بروز مشکلات بتواند بموقع راه‌کار اجرایی ارائه کند.
• به منظور ارائه بموقع گزارش حسابرس و بازرس قانونی، سمیناری در مورد حسابرسی صورتهای مالی تلفیقی، در سازمان حسابرسی برگزار شود.
• به منظور رفع برخی مشکلات در قوانین تجارت و مالیات، همکاریهای لازم با مراجع ذیربط از قبیل بورس اوراق بهادار به‌عمل آید.
نظر به اهمیت سخنان مهدی کرباسیان و موضوعات مورد بحث و گفتگو در نشست صاحبنظران که در بعدازظهر انجام گرفت، رئوس و نکات مهم این مباحث در این بخش و متن سایر سخنرانیهای سمینار در بخشهای دیگر این شماره آورده شده است.


سخنرانی آقای مهدی کرباسیان
کرباسیان قائم مقام و معاون کل وزارت اموراقتصادی و دارایی، طی سخنانی از تلاش برگزارکنندگان این سمینار که موجب اشاعه دانش، اصول و ضوابط حرفه‌ای در کشور خواهد شد، قدردانی کرد و گفت:
“به‌عنوان یکی از مسئولین اقتصادی مملکت، اهمیت موضوع سمینار را احساس می‌کنم و بنابر مسئولیتهایی که در سالهای گذشته داشته‌ام، همیشه بر لزوم تهیه صورتهای مالی تلفیقی اصرار کرده‌ام و خوشبختانه امروز نیز مشاهده می‌کنیم که بحث آن فراگیر شده است. اگرچه هنوز هم جای کار هست و می‌باید در مورد آن تاکید بیشتری صورت گیرد.
اگر بخواهیم در اوضاع اقتصادی کشور تحول ایجاد کنیم و سرعت توسعه را بالا ببریم راهی نداریم جز آنکه انضباط را در تمام سیستم اقتصادی کشور جاری کنیم و در این زمینه مهمترین بخش آن این است که بتوانیم به‌طور دقیق حساب و کتاب روشن و بموقع داشته باشیم. همچنین اگر قرار است که از تصدیگری دولت بکاهیم و سرمایه مردم را، چه در حجم بزرگ و چه در حجم کوچک، وارد صحنه سرمایه‌گذاری کنیم باید اطمینان سهامدار و سرمایه‌گذار را جلب کنیم. چنانچه اطلاع‌رسانی درست وجود نداشته باشد شایعات و اخبار نادرست موجب اختلال بازار سرمایه خواهد شد. نقش صورتهای مالی تلفیقی در ارائه اطلاعات مالی بسیار مهم است و از این پس مهمتر نیز خواهد شد زیرا شرکتهای سرمایه‌گذاری و گروه شرکتها در حال گسترش روز افزون هستند.”
کرباسیان سپس به نقش این سمینارها در گردهمایی و تبادل‌نظر صاحبنظران و دست‌اندرکاران حرفه پرداخت و تأثیر آن در سیاستهای مدیریت اقتصادی کشور را مورد بررسی قرار داد. وی در این رابطه گفت:
“برگزاری این گونه سمینارها آثار مثبت زیادی دارد به‌ویژه در مقطعی که کشور به‌سمت انضباط مالی و شفاف‌سازی بازار سرمایه در حرکت است. از فرصت استفاده می‌کنم و به‌طور مختصر سیاستهای مدیریت اقتصادی کشور را با شما در میان می‌گذارم.
برای این که به‌سمت توسعه بازار سرمایه حرکت کنیم چند اقدام اساسی را باید در کشور انجام می‌دادیم. یکی از اساسی‌ترین گامها اصلاح قانون مالیاتها بود که با همفکری و همکاری خوب دولت و مجلس و حمایت شورای نگهبان به‌انجام رسید و امید داریم همکاران ما در سازمان مالیاتی به کمک سازوکارهای مناسب این قانون خوب را خوب اجرا کنند.
موضوع مهم دیگر، اصلاح نظام بانکی است که در این زمینه نیز، از بدو فعالیت جناب آقای مظاهری کوششهای جدی برای اصلاحات راهبردی نظام بانکی اعم از روشهای کار، برخورد با مردم و ارباب رجوع، اطلاع‌رسانی خوب و بموقع، مکانیزه‌کردن سیستم بانکی، اصلاح قوانین بانکی، و تغییر اساسنامه بانکها آغاز شد و خوشبختانه در کمتر از چهارماه به نتیجه رسید وکار تحول سیستم بانکی در حال پیشرفت است.
مسئله بعدی، اصلاح قانون بازار سرمایه است که در این زمینه پیشنهادهای متعددی تهیه شده و پیش‌بینی می‌شود ظرف سه ماه اول سال اصلاحیه نهایی تهیه و به دولت و مجلس تقدیم شود.
سیاست وزارت امور اقتصادی و دارایی در این جهت حرکت می‌کند که بانکها و شرکتهای بیمه از شرکت‌داری و اداره امور شرکتها پرهیز کنند و خود را در اداره کردن و مدیریت‌ فعالیتهای اقتصادی درگیر نکنند. بانکها و شرکتهای بیمه‌ای باید به‌سمت توسعه بازار سرمایه حرکت کرده و فعالیتهای تولید و اقتصادی را به بخش خصوصی واگذارند.”
کرباسیان در بخش پایانی سخنان خود به نقش سازمان حسابرسی و جامعه حسابرسی در محیطهای اقتصادی پرداخت و خطاب به شرکت‌کنندگان دراین سمینار گفت:
“سلامت سرمایه‌گذاری و حرکت به‌سمت تولید و اشتغال، به سالم‌بودن بستر و محیط مالی و سرمایه‌گذاری بستگی دارد. سیاست وزارت امور اقتصادی و دارایی تقویت سازمان حسابرسی و جامعه حسابداران رسمی ایران است. به‌عنوان حسابداران حرفه‌ای تلاش کنید که انضباط مالی بر سیستم اقتصادی کشور حاکم شود. اگر انضباط مالی حاکم شود تداوم انقلاب را خواهیم داشت و در غیر آن حتما" لطمه خواهیم خورد.”


پانل اول سمینار صورتهای مالی تلفیقی


دکتر مکرمی
ضمن تشکر از شرکت عزیزان در این جلسه، مستحضرید که یکی از مسائل مهم اجرایی در تهیه صورتهای مالی تلفیقی بحث زمانبندی و ملاحظات پایان سال مالی شرکتهای فرعی و شرکت اصلی است. مشکل زمانبندی را چگونه باید حل کرد؟ از جناب آقای کلانترپور خواهش می‌کنم پیرامون این موضوع توضیحاتی ارائه فرمایند.


کلانترپور
برای زمانبندی تهیه صورتهای مالی تلفیقی نمی‌توانیم فرمول خاصی را ارائه کنیم و این موضوع عمدتا" به ساختار شرکتهای گروه بستگی پیدا می‌کند. اگر چه در هر گروه ساختار خاصی وجود دارد که بر اقداماتی که برای تهیه صورتهای مالی تلفیقی در گروه به‌کار گرفته می‌شود تاثیر می‌گذارد، اما درهرحال صورتهای مالی شرکتهای گروه باید به‌نحوی تنظیم شود که زمان مناسبی برای تهیه صورتهای مالی تلفیقی توسط شرکت مادر وجود داشته باشد.
در نتیجه آموزش نقش اول را اجرا می‌کند یعنی شرکتهای گروه باید در ارتباط با اینکه این صورتها به چه درد می‌خورد، برای چه منظوری تهیه می‌شود و در نهایت چه مواردی باید درنظر گرفته شود، آموزش لازم را داشته باشند.
اگر بخواهیم تهیه صورتهای مالی تلفیقی را زمانبندی کنیم صورتهای مالی شرکتها باید در اواسط خرداد، اگر سال مالی را آخر اسفند بگیریم، تهیه شده باشد. در نتیجه شرکت مادر، حدود یک و نیم ماه وقت خواهد داشت که صورتهای مالی تلفیقی را تهیه کند. اما اگر بتوانیم با گزارشهای ادواری، مسائلی را که در نهایت مبنای تغییرات تلفیق قرار می‌گیرد در عرض سال انجام بدهیم کار آخر سالمان خیلی سبکتر خواهد بود. و اگر بتوانیم از صورتهای مالی حسابرسی‌نشده شرکتها شروع کنیم صرفه‌جویی درخور توجهی در وقت خواهد شد. البته در نظر گرفتن تعدیلاتی که در جریان تهیه صورتهای مالی نهایی شرکتها انجام می‌شود پیچیدگیهایی پدید می‌آورد و شاید دوباره‌کاری صورت بگیرد که برای آن باید فکری کرد.
منتظر شدن برای صورتهای مالی نهایی شرکتها شاید بیشترین زمان را برای رسیدن به مقصود ـ‌که همان تهیه صورتهای مالی تلفیقی نهایی است‌ـ می‌طلبد. طبیعی است برای تهیه صورتهای مالی، باید دستورعمل خاصی در شرکتهایی که می‌خواهند به‌شکل گروه صورتهای تلفیقی تهیه کنند تنظیم شود.
مسئله مهم دیگر بحث تطابق سالهای مالی شرکتهای اصلی و فرعی است. سه ماه فاصله زمانی مجاز بین پایان سال مالی شرکتها با شرکت مادر در نظر گرفته شده‌ است. این 3 ماه می‌تواند در بعضی از گروهها تاثیر زیاد و در بعضی از گروهها ممکن است تاثیری نداشته باشد. به‌طور کلی خود گروه که استفاده‌کننده اصلی از اطلاعات برای تصمیمات مدیریتی است بهتر می‌تواند تشخیص دهد که از این 3 ماه استفاده بکند یا نکند. در تعیین سال مالی شرکتها چیزی که باید در نظر گرفته شود این است که صورتهای مالی تلفیقی تصویر واقعی‌تری از عملکرد و وضعیت مالی گروه را نشان دهد.


دکتر مکرمی
نکته دیگری که معمولاَ کار تهیه صورتهای مالی تلفیقی را بسیار مشکل می‌کند بحث حسابهای فیمابین شرکتهای گروه، و حذف معاملات فی‌مابین است. چه راهکارهایی برای غلبه بر این مشکل پیشنهاد می‌شود؟ از جناب آقای پورابولی خواهش می‌کنم در این‌باره توضیحاتی را ارائه فرمایند.


پورابولی
]وی ضمن اشاره به سوابق شرکت سیمان فارس و خوزستان، نحوه تشکیل واحدهای غیرمستقل و مستقل‌شدن واحدهای مزبور، سابقه قیمتگذاری مبادلات داخلی و اهمیت امر تلفیق در گروه، به مواردی بدین شرح اشاره کرد[ ما درشرکت ابتدا کدینگ واحدی را در سطح گروه پیاده کردیم، یعنی تمام شرکتهای فارس و خوزستان از سرفصل حسابهای همشکل استفاده می‌کنند. دستورعمل مفصلی هم روی این کدینگ گذاشته‌ایم که شیوه استفاده از آن را توضیح می‌دهد.
ما برپایه صورتهای مالی نمونه منتشر شده از طرف سازمان حسابرسی، صورت مالی بسط‌یافته‌تری برای نیازهای خودمان طراحی کردیم که در آن نیازهای مربوط به صورتهای مالی تلفیقی را در نظر گرفته‌ایم. کار دیگر یکسان‌کردن رویه‌های حسابداری بود. با توجه به اینکه واحدهای ما اغلب بتدریج تبدیل به شرکت شده‌اند همه رویه‌های حسابداریشان مشترک و یکسان بوده و شرکتهایی که تازه تاسیس کرده‌ایم از ما الگو گرفته‌اند و رویه‌های حسابداری مشابهی انتخاب کرده‌اند. فقط شرکتهایی که تازه می‌خریم ممکن است عدم انطباق سال مالی داشته باشند یا اینکه رویه‌های حسابداریشان متفاوت باشد که بتدریج اصلاح می‌کنیم.
برای تسریع در کار تهیه صورتهای مالی، از فاصله 3 ماهه‌ای که می‌تواند بین پایان سالهای مالی شرکت مادر و شرکت فرعی وجود داشته باشد، یک ماه آن را استفاده کردیم. یعنی سال مالی شرکت مادر که سیمان فارس و خوزستان باشد 30 آبان است و سال مالی شرکتهای فرعی زیرمجموعه پایان مهرماه هرسال است. این فرصت یکماهه را برای این گذاشتیم که فرصت بیشتری داشته باشیم تا بتوانیم صورت مالی تلفیقی را تهیه کنیم.
در کدینگی که شرکتها استفاده می‌کنند هر شرکت فرعی که مشمول تلفیق می‌شود یک کد خاص دارد و برای ثبت مبادلات باید از آن کد خاص استفاده شود. به‌علاوه شرکتها موظف بودند فهرست معاملات مشمول ماده 129 قانون تجارت را نیز تهیه و ارائه کنند. علاوه بر اینها، یک سری فرم و دستورعمل تهیه کردیم که آن هم مربوط به اطلاعات مبادلات فی مابین است؛ یعنی شرکتها به کمک این فرمها مشخص می‌کنند که چه موادی، چه دارایی، چه محصولی چه خدماتی را از کدام شرکت خریداری، و در چه حسابهایی ثبت کرده‌اند. سعی ما بر این است که شرکتهای فرعی همزمان با ارائه صورتهای مالی این فرمها را تهیه کنند و از این فرمها برای پیگیری کردن، تحلیل و احتمالا" رفع مغایرات فیمابین شرکتها استفاده می‌شود.
کار دیگر تحلیل مبادلات با اهمیتی است که بین شرکت فارس و خوزستان و شرکتهای فرعی در فاصله زمانی یکماهه مربوط به تفاوت پایان سالهای مالی، صورت می‌گیرد. در صورتی که بدانیم آثارش با اهمیت است و صورتهای مالی تلفیقی را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد، این اطلاعات یکماهه را هم تهیه می‌کنیم و آثارش را روی صورتهای مالی تلفیقی می‌آوریم.


دکتر مکرمی
آیا حذف و مطابقت حسابهای فی‌مابین شرکتهای گروه، اگر تعدادشان زیاد باشد، نیاز به تدابیر ویژه و روشها و سازوکارهای خاص دارد؟در این مورد از جناب آقای معبودی خواهش می‌کنم توضیحاتی ارائه بفرمایند.


معبودی
وقتی ما راجع به گروه صحبت می‌کنیم اگر پیشفرضمان را بگذاریم بر گروه سی‌ـ‌چهل شرکتی، مجبور خواهیم بود برنامه زمانبندی‌شده داشته باشیم. در برنامه زمانبندی، یکی از کارهایی که خیلی وقتگیر است، حذف حسابهای فیمابین گروه است. برای اینکه در انتهای کار دچار مشکل نشویم بهتر است در خلال سال مالی، شرکتهای گروه در فاصله‌هایی زمانی‌ـ‌ مثلا" اگر امکانپذیر است هر سه ماه یک‌بار، اگر امکانپذیر نیست هر شش ماه یک‌بار، حتما" با همدیگر صورتهای تطبیق تهیه بکنند.
قدم بعدی این است که اقلام بازی که در این صورتهای تطبیق هست در دفترهای شرکتی که باید سند بخورد، سند بخورد. این باز چه کمکی می‌کند؟ در انتهای کار که شما صورتهای مالی را جمع می‌کنید، این مانده‌ها که وارد ترازنامه شود، مغایرت با شرکتهای دیگر گروه به حداقل می‌رسد. ولی به هر صورت قطعا" مواردی پیش می‌آید که به‌واقع نمی‌شود، یا نمی‌توانند اسناد اصلاحی در دفترهای قانونی شرکتها بزنند، چرا که اختیار تصمیم‌گیری آن درسطوح بالای مدیریت است که بایدآن را حل و فصل کنند.
فرض کنیم بعد از همه این کوششها باز هم مغایرت وجود دارد. در این صورت، یک راه‌ حل این است که یک‌ سری فرم تهیه کنیم و برای شرکتها بفرستیم و از آنان بخواهیم معاملات فی‌مابین، و سایر اطلاعات مورد نیاز برای تلفیق را تکمیل و ارسال کنند. ولی در گروههایی که از تعداد بسیار زیادی شرکت تشکیل شده‌اند، مثل سازمان گسترش و نوسازی که حجم گسترده‌ای از شرکتها را تحت پوشش دارد شاید مشکل باشد که بتوان همه فرمها را از شرکتها گرفت. ما به روش دیگری عمل کردیم و موضوع را گذاشتیم در صورتهای مالی و به شرکتها گفتیم هنگام تهیه صورتهای مالی این اطلاعات خاص را در آن افشا کنند. اولین کار این است که از یادداشتهای همراه صورتهای مالی شرکتها اطلاعات لازم را استخراج و در کاربرگ درج می‌کنیم. بعد از اینکه اطلاعات را استخراج کردیم، آنها را تجمیع می‌کنیم. یعنی اگر در حسابهای دریافتنی، در حسابهای پرداختنی، و در سرفصلهای مختلف، یک شرکت حساب دارد، همه را با هم جمع می‌کنیم و در نهایت یک مانده درمی‌آوریم. پس از آن باید ببینیم شرکت الف با شرکتهای دیگر مجموع مانده‌اش چقدر است. اگر اینها با هم اختلاف حساب نداشته باشند، کارمان خیلی راحت می‌شود، حسابها را با همدیگر حذف می‌کنیم. اما مانده‌ها قطعا" با هم اختلاف دارند. در این حالت این اختلافها را چکار کنیم؟ یک فرض معقول باید بگذاریم. اگر شرکتی می‌گوید 10 میلیون از دیگری طلب دارد و شرکت مقابل می‌گوید 8 میلیون ریال بدهکار است می‌گوییم 8 میلیون ریال را که هر دو قبول دارید، پس 8 میلیون ریال را با هم می‌زنیم، و اختلاف به 2 میلیون ریال کاهش می‌یابد.
حالا، اگر گروه ما از دو شرکت تشکیل شده باشد که مشکلی نیست. اگر تعداد شرکتها زیاد باشد باید یک کاربرگ درست کنیم، این ارقام را بریزیم در این کاربرگ و اقلام باز را مشخص کنیم. حال، مدیر مالی شرکت می‌تواند به مدیریت گروه بگوید چنین اختلافاتی داریم. چون گروه در نهایت تصمیم‌گیرنده است می‌شود طبق استانداردهای تلفیقی، با نظر رئیس یا مدیر گروه، تعدیلات را انجام داد. شرکت مادر این قدرت را دارد که در کدام سرفصل اینها سند اصلاحی بخورد.
قطعا" مواردی پیش می‌آید که با تمام تلاشی که شما می‌کنید اختلاف حسابهای فیمابین رفع نمی‌شود. این کاملا" طبیعی است. نمی‌خواهم شما را ناامید کنم، کافی است که سال مالی حتی یک‌ماه تفاوت داشته باشد. این یکی از دلایلی است که ممکن است موجب مغایرت شود. پس با موارد این چنینی باید به‌شکل خاص برخورد کرد. مواردی را که به این شکل در می‌آید ضروری است که همه را جمع کنیم و خیلی هم سخت نگیریم. یک گروه کارشناسی درست کنیم و آثار مالی همه اینها را در بیاوریم و ببینیم چقدر اهمیت دارد و سپس از طریق بررسی کارشناسی برای آن راه حل بجوییم.


دکتر مکرمی
چگونه می‌توان با استفاده از کامپیوتر کار تهیه صورتهای مالی تلفیقی را ساده کرد و سرعت بخشید؟ از آقای صاره‌راز خواهش می‌کنم در این مورد توضیحاتی ارائه فرمایند.


خوب تنفس اعلام ميشه...اگه قراره شما تو سمينار باشيد بايد يه تنفسي هم اعلام بشه....مجري برنامه كه من باشم يه تنفسي براي رفرش كردن ذهنتون پيشنهاد ميدم....اميدوارم كه خوشتون بياد..در سالن هم مي تونيد از خودتون پذيرايي كنيد! خوب در قسمت اينده اقاي صاره راز به سوال اقاي مكرمي جواب ميدهند....به درود....