چگونه بازار نفس مي‌كشد؟

[Reza]

1

عبدالرضا تالانه‌

بازار محل داد و ستد است. بيشتر افرادي كه به كسب و كار در بازار سنتي تهران مشغولند يا افرادي كه در بورس تهران به داد و ستد سهام و ديگر اوراق مي‌پردازند همه براي بيان وضعيت بازار از اصطلاحاتي استفاده مي‌كنند، مثلا مغازه‌داران يا بازاري‌ها مي‌گويند امروز بازار خراب بود، خيلي شل بود، يا بعضي وقت‌ها مي‌گويند بازار كساد است. مردم فعال در بورس تهران نيز مشابه چنين اصطلاحاتي را بين خود به كار مي‌برند. همه اين اصطلاحات دلالت بر آن دارد كه مفاهيمي مشابه براي بيان جو بازار نزد همه افراد وجود دارد و به نوعي با آن آشنا هستند.

اما فضا يا جو حاكم بر بورس را مي‌توان در قالب اعداد هم بيان كرد. تحليلگران و چارتيست‌هاي بورس‌هاي آمريكا براي بيان جو بازار سهام از نماگري به نام نفس بازار (Breath of the market) استفاده مي‌كنند. اصطلاح يا نماگر نفس بازار عددي است كه جو عمومي حاكم بر بازار را نشان مي‌دهد. نفس بازار به صورت روزانه محاسبه مي‌گردد و فرمول آن به صورتB = NP+ - NP- است.

NP+ معرف تعداد شركت‌هايي است كه قيمت سهم آنها در روز جاري نسبت به روز قبل افزايش دارد، و (NP - تعداد شركت‌هايي را نشان مي‌دهد كه قيمت سهم آنها در روز جاري نسبت به قيمت‌هاي روز قبل كاهش نشان داده است. براي مثال اگر در بورس تهران فرض شود كه 300 شركت پذيرفته شده است، و فرض كنيم قيمت امروز سهم تمام شركت‌هاي بورس نسبت به روز گذشته افزايش دارد در اين صورت طبق رابطه پيش گفته نفس بازار در روز جاري برابر 300 = (0-300) محاسبه مي‌گردد. عدد به دست آمده نشان مي‌دهد كه در روز جاري جو بازار عالي يا بازار كاملا نفس مي‌كشد. نفس بازار ممكن است منفي باشد. براي مثال اگر در روز جاري قيمت سهم تمام شركت‌هاي بورس نسبت به روز قبل كاهش نشان دهد، در اين صورت نفس بازار برابر 300- تعيين خواهد شد كه نشان مي‌دهد بازار نفس نمي‌كشد يا جو بازار كاملا خراب است.

اشكالي كه در معيار نفس بازار وجود دارد اين است كه سهام بدون تغيير قيمت را نشان نمي‌دهد و زنده نمي‌داند. دوم درك اعداد به دست آمده به ويژه براي حالتي كه تعداد سهام فهرست شده در بورس بسيار زياد باشد، دشوار مي‌گردد. اين مشكل دوم را مي‌توان با تبديل معيار نفس بازار به مقياس عددي بين منفي يك تا يك حل كرد. در واقع با اين عمل نفس بازار استاندارد مي‌شود. براي اين كار كافي است طرف راست فرمول اول به تعداد كل سهام موجود در بازار تقسيم گردد. يعنيB = NP+ - NP- :

با اين فرمول فرض كنيد از 300 شركت پذيرفته در بورس تهران، در روز جاري 180 سهم افزايش قيمت، 88 سهم كاهش قيمت و بقيه بدون تغيير باشد. در اين صورت، نفس بازار در روز جاري برابر 31/0 = 300 / (188-180) محاسبه مي‌گردد. عدد 31/0 به ما مي‌گويد بازار سهام تهران به اندازه 31/0 نفس كشيده است، كه در مقايسه با عدد يك قابل توجه نيست. اما مثبت بودن اين عدد دلالت بر اين دارد كه جو كلي بازار نسبتا خوب است. در نظر داشته باشيد كه بهترين مقدار براي نفس بازار عدد يك و بدترين مقدار عدد منفي يك است. در حالتي كه نفس بازار منفي محاسبه شود نشان مي‌دهد كه جو حاكم بر بازار خراب است.

شاخص بورس نيز به نوع ديگري جو بازار را نشان مي‌دهد، اما به دليل ضرايب وزني كه در فرمول شاخص دخالت داده مي‌شود تصوير روشني را در ذهن افراد ايجاد نمي‌كند. براي مثال در روز مياني هفته گذشته جو بازار خراب بود، ليكن در شاخص انعكاسي نداشت. اما مزيت نماگر نفس بازار در اين است كه ساده و قابل درك است. جدول زير شاخص كل بورس تهران و نماگر نفس بازار را براي بورس تهران در هفته گذشته نشان مي‌دهد:

با نگاهي به سه سطر آخر جدول بالا كه هر كدام نفس بازار را به گونه‌اي منعكس مي‌كند، در مي‌يابيم جو حاكم بر بورس تهران اوايل هفته گذشته خراب، روز سه‌شنبه قدري نفس كشيده و دوباره در روز چهارشنبه از نفس افتاده است.

دنياي اقتصاد