در بورس، شكارچي فرصت ها باشيد

[Homitrade]

0

در بازار سرمايه يك شبه نمي توان ره 100 ساله رفت."(از اقتصاد ايران)
اولين جلسه پاييزي انجمن اقتصاددانان ايران به سخنراني آقاي دكتر حسين كدخدايي، استاد دانـشـگـاه، درخـصـوص "شـيـوه هـاي فـنـي تـفكر اقتصادي در بازار سهام" اختصاص يافت. دكتر كدخدايي با اشاره به رشد كيفي بازار سهام گفت: متا‡سفانه دانش سرمايه گذاري در ايران فقير است و بسياري از مردم هنوز طبيعت و ماهيت اين بازار را نمي شناسند. در اين ميان، بايد ديد كه براي حركت در مسيري هموار و با خيالي آسوده، از چه الگوهايي براي سرمايه گذاري بايد پيروي كرد؟ و آيا در حال حاضر بازار سهام كشور مكان مناسبي براي سرمايه گذاري محسوب مي شود؟ وي با اشاره به اينكه در بازار سهام با سه عنصر اساسي خطر، بازده و زمان روبه رو هستيم، تصريح كـرد بـا توجه به رابطه تنگاتنگ اين عناصر، نمي توان انتظار داشت كه فردي بدون رانت و تنها با خريد و فروش سهام در يك دوره كوتاه مدت ، به سود برسد؛ چرا كه هر فرد هنگام ورود به اين بازار بايد استراتژي و اهداف خود را براي حضور در بازار مشخص كند. درواقع، اگر از قبل بدانيم براي چـه مدت زماني وارد بازار شده ايم، احساس نگراني نخواهيم داشت. كساني كه ديدگاه جزيي و تقديرگرايي دارند، بايد بدانند كه بازار يك بازار بلندمدت است و بايد مدت زمان بيشتري را به آن اختصاص دهند تا نفع ايده آلي ببرند. اين استاد دانشگاه صنعت نفت خاطرنشان كرد: فرهنگ اقتصادي جوامع متفاوت است. در برخي از جوامع، مانند جامعه ما، افراد گذشته نگر هستند. اين افراد هميشه به يافته هاي اقتصادي گذشته مي بالند و از ضرر بيزارند. دسته ديگر، جوامعي هستند كه به شرايط روز توجه دارند. در بسياري از كشورهاي پيشرفته همانند آمريكا و بـرخي كشورهاي اروپاي غربي شاهد چنين فرهنگي هستيم. گروه ديگري از جوامع نيز همانند ژاپن، آينده نگر هستند. بدين معنا كه بيش از آنچه كه بخواهند امروز هزينه كنند، اين هزينه را براي آينده پس انداز مي كنند. دكتر كدخدايي با تا‡كيد بر اين موضوع كه فرهنگ سازي در بازار سرمايه بسيار مشكل است، افزود: عليرغم اينكه بيش از 30 سال است كه بازار بورس كشور فعال مي باشد، اما تنها 3 تا 5 درصد افراد جامعه، آن هم به طور غيرشفاف، حاضر به سرمايه گذاري در اين بازار هستند؛ در حالي كه در برخي از كشورها بيش از 50 درصد افراد جامعه در بورس سرمايه گذاري مي كنند. وي با تا‡كيد مجدد بر دو عامل مهم زمان و سرمايه اذعان داشت: بايد از خود بپرسيم كه آيا به عنوان يك فرد، تقسيم بندي مناسب و بهينه اي براي زمان خود قايل هستيم يا خير، زيرا اتلاف اين منبع حياتي در بين افراد جامعه ما بسيار زياد است. همچنين تزريق كل سرمايه يك شخص به اين بازار نيز خود عاملي براي ايجاد شوك هاي روحي و رواني مي باشد. اما هر شخصي با سرمايه گذاري درصد معقولي از سرمايه كل خود در اين بازار، مي تواند ضررهاي احتمالي بازار را آسوده تر تحمل نمايد. اين كارشناس ارشد بازار سرمايه در ادامه گفت: در بازار، با تنوعي از ريسك هاي زير روبه رو هستيم. )1 ريسك قضا و قدر: احتمال وقوع هر گونه اتفاقي كه وقوعش كاملاً پيش بيني نشده و خارج از حدود و اختيارات آدمي است، وجود دارد. )2 ريسك هاي زميني يا طبيعي: مانند زلزله، سيل و غيره. اين نوع از ريسك كاملاً شناسايي شده و ابعادش قابل پيش بيني است. اما زمان وقوع آن خارج از دست بشر مي باشد. )3 ريسك هاي مرتبط با فعاليت هاي اقتصادي: اين نوع ريسك به انتخاب افراد بستگي دارد. درواقع، هر نوع سرمايه گذاري، ريسك هاي مخصوص به خودش را دارد كه البته اين ريسك اختياري است و هيچكس مجبور به قبول آن نمي باشد. كدخدايي سپس با طرح اين سوِ ال كه انتخاب ما چگونه بايد باشد تا ضرر زيادي متوجه عملكرد اقتصادي ما نگردد، يادآور شد: در ايـن زمـيـنـه تـئوري هاي متعددي وجود دارد. از جمله تئوري "احمق بزرگ." در اين تئوري شخص با اين تفكر يك كالا را مي خرد به اين اميد كه فرد ناداني با قيمت بالاتر آن را از او خريداري كند. تئوري آربيتراژ هم به اين مي پردازد كه در هر سـرمـايـه گـذاري، عـوامل مختلفي وجود دارد. در تئوري اطلاعات نيز بحث اينگونه است كه در يك بازار ضعيف، تمامي اطلاعات مربوط به گذشته است. بازارنيمه قوي نيز داراي اطلاعات گذشته و حال و بازار قوي شامل اطلاعات گذشته، حال و آينده مي باشد. از سوي ديگر، در بازار دو نوع اطلاعات موجود است: يكي جاري و ديگري ثابت. اطلاعات ثابت شامل مقررات موجود در اقتصاد مي شود. براي مثال، تـصـويـب قـانون بازار سرمايه براي چند دهه مي تواند جزو اين نوع اطلاعات طبقه بندي گردد. اما اطلاعات متغير و جاري در تصميم گيري افراد بسيار موِ ثر است. اينكه شخص بداند كه آيا شركت مطلوب وي به عايدي هر سهم يا EPS اعلام كرده خود خواهد رسيد يا خير و يا آگاهي از تصميمات كليدي كه توسط هيا‡ت مديره اتخاذ مي گردد و بر قيمت تا‡ثيرگذار است، شامل اين نوع اطلاعات مي شود كه در صورت عدم آگاهي افراد از آن، خود به وجود آورنده "رانت اطلاعاتي" مي شود. اين استاد دانشگاه با اشاره به اين نكته كه در اكثر كشورهاي دنيا اراده يك سرمايه گذار قادر به تغيير رفتار بازار است، تصريح كرد: در كشور ما تنها اراده سهامداران عمده باعث جابه جايي و تـغيير اين منحني مي گردد. متا‡سفانه در بازار سرمايه ايران، تمرين ريسك وجود ندارد. عده اي نيز از اين آب گل آلود ماهي گرفته و مي گويند به دليل جلوگيري از ضرر احتمالي سهامداران، برايشان تصميم گيري خواهيم كرد. در نتيجه، فـضـاي اقـتـصـادي مـوجـود زمـينه هاي پذيرش ريسك را فراهم نمي كند. به موازات، علاوه بر ريسك هاي موجود در بازار، اشخاص بايد ميزان ريسك پذيري خود را نيز بشناسند؛ چرا كه ميزان ريسك پذيري فرد به همراه ريسك موجود در بازار، اشخاص را به سمت بازار هُل داده و يا از ورود آنها جلوگيري مي كند. دكتر كدخدايي روش هاي مختلف شناسايي ريسك ها و انتخاب بهترين هزينه را به شرح زير بيان نمود:
رانت تست: در اين آزمايش به شخص پيشنهاد مي شود كه حركت قيمت را بررسي نمايد. اگر قيمت سهام در چند هفته متوالي افزايش پيدا كرد، بايد آن را بخرد. اين بدان معناست كه ارابه اي قوي در حال به جلو راندن اين سهم است.

ميانگين متوسط: اگر يك سهم در چند ماه گذشته مرتب افزايش و كاهش داشته است، اين كم و زياد شدن نوعي حركت نمادين است. فرد مي تواند با گرفتن ميانگين هاي 20 يا 30 روزه و تعميم آن به دوره 6 ماهه و در نهايت، اتصال نقاط به دست آمده، تصميم صحيحي اتخاذ كند.

گـوي هاي برفي: اين روش به افراد پيشنهاد مي كند به جاي خريد يك سهم، چندين سهم را خريداري كنند. در اين صورت به شخصي كه مبلغ 10 ميليون تومان را به خريد سهام اختصاص داده است، پيشنهاد مي شود 7 ميليون تومان از سرمايه خود را به خريد 7 سهم اختصاص دهد و سه ميليون تومان را نيز نزد خود نگهداري كند. سپس با بررسي 7 سهم خريداري شده، يك يا چند سهم را به عنوان سهام برتر انتخاب كرده و 3 ميليون تومان بـاقـيمانده را به خريد آنها اختصاص دهد. همچنين از بين 7 سهمي كه از ابتدا خريداري كرده است، سهام بد را به فروش رسانده و سهام خوب را جايگزين آنها كند. وي در پايان افزود: برخي افراد با تصور كاذب از بازار سرمايه چنين مي انديشند كه اينجا همان جايي است كه مس را به طلا تبديل مي كنند و بنابر ضـرب الـمـثـل مـعروف، يك شبه ره صد ساله مي روند. ولي در بازار اوراق بهادار اين گونه شرايط نه تنها حاكم نيست، بلكه حتي در طول يك دوره طولاني نيز ممكن است تحولاتي با آثار بسيار كم اتفاق بيفتد.